همان طوری که قرآن مراتب انزالی و تنزیلی دارد، هم چنین مراتبی در حقیقت ملکوتی و ملکی دارد. خداوند از مراتبی که برای قرآن بیان کرده ، مرتبه احکام و مرتبه تفصیل است. در مرتبه احکام که مرتبه ملکوتی قرآن است و در آن جا عربی و غیر عربی هم نیست، قرآن کتابی است که بسیار ثقیل است؛ زیرا جوامع کلم است.
در مرتبه ملکی که عربی مبین است، مرتبه تفصیل است. در این مرتبه البته قول ثقیل باز از سدید برخوردار است و محکم هم چون سد است که نفوذ ناپذیر است و اما به دلیل همان عربی مبین امکان فهم آن است ولی رازهای آن برای همگی حل شده نیست. البته کسی که به مقام علی حکیم متصل است به طور طبیعی از آن جا جزئیاتی را در می یابد که ما به عنوان علم غیب و حتی اسرار پیش گویی می شناسیم. این که پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) از غیب سخن می گویند از این اتصال به دست می آید.
به هر حال خداوند درباره این دو مرتبه قرآن فرموده است:کِتَابٌ أُحْکِمَتْ آیَاتُهُ ثُمَّ فُصِّلَتْ(هود، آیه 1)
.GIF)
