خداوند در آیات قرآنی بیان می کند وقتی کالبد حضرت آدم(ع) را ساخت و تسویه کرد، از روح خود در آن دمید و آن کالبد جان گرفت: فَإِذَا سَوَّیْتُهُ وَنَفَخْتُ فِیهِ مِن رُّوحِی فَقَعُواْ لَهُ سَاجِدِینَ؛ پس وقتى آن را درست کردم و از روح خود در آن دمیدم، پیش او به سجده درافتید.(ص، آیه 72)

همین مساله را در باره دیگر انسان ها نیز بیان کرده و فرموده است: ثُمَّ سَوَّاهُ وَنَفَخَ فِیهِ مِن رُّوحِهِ؛ آن گاه او را درست‏اندام کرد، و از روح خویش در او دمید.(سجده، آیه 9)

بر اساس آموزه های وحیانی اسلام همین روح که در کالبد آدمی دمیده می شود، نفس و روان آدمی است. به این معنا که جوهر نفس و روح یکی است. این مطلبی است که مفسران و عالمان قرآنی بدان اعتقاد و بر آن تاکید دارند.(نگاه کنید: درس تفسیر آیت الله جوادی آملی، مورخ 15/ 8/ 87)

این نفس انسانی همانی است که خداوند آن را در هنگام اجل و مرگ، به طور کامل می گیرد و توفی می کند.(نحل، آیه 70 و آیات دیگر) در این حالت نفس انسانی مرگ را می چشد و می خورد ، نه آن که مرگ او را از میان بردارد. هنگامی که نفس مرگ را می چشد بدن را فرو می گذارد و به مرگ می دهد و مرگ بدن را می گیرد و نفس این گونه از تن آزاد و رها می شود. این که خداوند می فرماید: کُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ؛ هر نفسی چشنده مرگ است(آل عمران، آیه 185)، به این معنا است که نفس مرگ را می خورد نه آن که مرگ نفس را بخورد. پس نفس را چشیدن مرگ ، تن را به مرگ که یکی از مخلوقات خداوند است(ملک، آیه 2) می دهد و خودش را این گونه آزاد می کند.

البته باید توجه داشت که نفس به سبب آن که با جسم چه خاکی و چه برزخی یا اخروی ارتباط دارد به طور طبیعی آثار آن نفس در این اجسام نیز خودش را نشان می دهد؛ زیرا این اجسام که برای نفس آدمی و به عنوان ابزارهای اوست. این نفس آدمی به سبب همین عنصر غیبی بودن و تجردش است که می تواند در خواب از گذشته و آینده ای که فعلا معدوم است برود و خبر بدهد.

به هرحال، این فاعل همان نفس است که مرگ را می چشد نه آن که فاعل مرگ باشد که نفس را بچشد. پس وقتی نفس مرگ را چشید تن خاکی را رها می کند و آن را به مرگ می دهد و خودش می رود با جسم برزخی و سپس در جهان برزخ نیز مرگ را دوباره می چشد و آن جسم برزخی را به مرگ می دهد و می رود با جسم اخروی اش در قیامت که دیگر آن جا مرگی نخواهد بود؛ چرا که جسم اخروی چه بهشتی و چه دوزخی هیچ ارتباطی با مرگ نخواهد داشت. از این روست که بهشتی هماره جاودانه خواهد زیست و دوزخی در حالتی قرار دارد که میان مرگ و زندگی است.(اعلی، آیه 14)