در برخی از مسابقات چند مرحله ای ، بخشی از کسانی که در مسابقه تلاش کرده و موفقیت نسبی کسب کرده اند، با آن که از دور مسابقه بیرون می روند، ولی جوایزی برای این افراد به سبب همان تلاش و موفقیت نسبی می دهند؛ اما در همان حال به کسانی که از این مرحله گذشته و با سربلندی به مرحله بعدی راه یافته اند، جوایزی اهدا نمی شود یا با جایزه ای اندک مواجه می شوند که به نظر می رسد نسبت به تلاش و کوشش آنان بی ارزش یا کم ارزش است.

ممکن است ناظر بیرونی و یا برخی از افراد که از چگونگی برگزاری مسابقه آگاهی و اطلاعی نداشته باشند، اعتراض کنند که به کسانی جایزه داده شد که موفقیتی نداشته و برای مرحله بعدی حذف شده اند، در حالی به برندگان جایزی اهدا نشد.

به نظر می رسد که تعلیل و تبیین ما از پاداش های الهی نیز این گونه باشد؛ زیرا وقتی به دنیا می نگریم می بینیم که در این مسابقات طبیعت، کسانی که تنها تلاش و سعی کوچکی داشته اند، به جوایز ارزشمندی دست یافته اند، اما آنانی که بسیار تلاش کرده اند، نه تنها جایزه ای دریافت نمی کنند بلکه گویی از چشم داور و مسئولان برگزاری این مسابقات افتاده اند؛ زیرا وضعیت سست ایمان ها و مشرکان و منافقان و کافران بهتر از وضعیت مسلمانان و بلکه حتی مومنان است.

اما وقتی قرآن مراجعه می کنیم و برنامه مسابقات و مراحل آن را از نگاه قرآن و خدا می نگریم، می بینیم که در قضاوت و داوری ما اشتباه کرده ایم؛ زیرا بر اساس عدالت الهی هر کسی کار خیر و نیکی انجام داده باید نتیجه سعی و تلاش خود را ببیند؛ زیرا خداوند می فرماید: وَأَن لَّیْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَى؛ و اینکه براى انسان جز حاصل تلاش او نیست.(نجم، آیه 39)

پس کافران و مشرکان و منافقان چون به آخرت ایمان و اعتقادی ندارند، باید پاداش نیکی و خیر خود را در این جا ببیند و از عدالت خداوندی بهره مند شوند و بر اساس قاعده الهی نتیجه سعی و تلاش خود را ببیند. از این روست که خداوند نصیب و خلاق و بهره آنان را از عمل ایشان در همین دنیا می دهد.

 اما کسانی به جوایز اصلی و جام های قهرمانی دست می یابند همان کسانی هستند که به آخرت ایمان دارند و کار را برای آخرت و مرحله نهایی انجام می دهند. آنان کسانی هستند که تا آخر در مسابقه بودند و جام را بر سر می گیرند و به آن در آخرت افتخار می کنند. البته ممکن است که خداوند در همین دنیا برای هر مرحله از پیروزی در مسابقه چیزی به آنان هم بدهد ولی نسبت به چیزی که به کافران و مشرکان می دهد خیلی کم تر خواهد بود؛ زیرا آنان تمام پاداش عمل خویش را در همین دنیا می گیرند. خداوند در این باره می فرماید: إِنَّ الَّذِینَ یَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللّهِ وَأَیْمَانِهِمْ ثَمَنًا قَلِیلاً أُوْلَـئِکَ لاَ خَلاَقَ لَهُمْ فِی الآخِرَةِ وَلاَ یُکَلِّمُهُمُ اللّهُ وَلاَ یَنظُرُ إِلَیْهِمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَلاَ یُزَکِّیهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ؛ کسانى که پیمان خدا و سوگندهاى خود را به بهاى ناچیزى مى‏فروشند، آنان را در آخرت بهره‏اى نیست و خدا روز قیامت با آنان سخن نمى‏گوید، و به ایشان نمى‏نگرد، و پاکشان نمى‏گرداند، و عذابى دردناک خواهند داشت.(آل عمران، آیه 77)

خداوند در جایی دیگر می فرماید: مَن کَانَ یُرِیدُ حَرْثَ الْآخِرَةِ نَزِدْ لَهُ فِی حَرْثِهِ وَمَن کَانَ یُرِیدُ حَرْثَ الدُّنْیَا نُؤتِهِ مِنْهَا وَمَا لَهُ فِی الْآخِرَةِ مِن نَّصِیبٍ؛ کسى که کِشت آخرت بخواهد، براى وى در کِشته‏اش مى‏افزاییم، و کسى که کِشت این دنیا را بخواهد به او از آن مى‏دهیم ولى‏ در آخرت او را نصیبى نیست.(شوری، آیه 20)

هم چنین می فرماید: فَلاَ تَکُ فِی مِرْیَةٍ مِّمَّا یَعْبُدُ هَـؤُلاء مَا یَعْبُدُونَ إِلاَّ کَمَا یَعْبُدُ آبَاؤُهُم مِّن قَبْلُ وَإِنَّا لَمُوَفُّوهُمْ نَصِیبَهُمْ غَیْرَ مَنقُوصٍ؛ پس درباره آنچه آنان [مشرکان‏] مى‏پرستند در تردید مباش. آنان جز همان گونه که قبلا پدرانشان مى‏پرستیدند، نمى‏پرستند. و ما بهره ایشان را تمام و ناکاسته خواهیم داد.(هود، آیه 109)