واژه عربی محبت به معنای دوست داشتن در اشیاء و اشخاص به کار می رود. از این روست که انسان می تواند هم به چیزی چون گلی و اسبی و حتی سنگی محبت کند و هم به شخصی چون حسن و مریم.

هم چنین محبت می تواند یک سویه باشد. به این معنا که شخصی به چیزی و شخص دیگری محبت می ورزد ولی آن چیز مانند شیر و اسب و سنگ یا اصولا نمی تواند محبت کند یا اگر می تواند محبت کند این کار را نکند یا حتی می تواند نسبت به آن کس نفرت داشته باشد. شما شاید خودتان تجربه کرده یا دیده اید که کسی به دیگری محبت می کند و پسر یا دختری به دیگری محبت می ورزد، ولی آن شخص نه تنها هیچ احساسی مثبت به این شخص ندارد، بلکه حتی از او نفرت داشته و بیزاری می جوید و به اشکال گوناگون دشمنی ورزیده و آن را نشان می دهد.

 اما واژه مودت که از کلمه عربی «ودّ» گرفته شده است، نوعی احساس عاطفی شدید انسان 1. تنها به اشخاص و نه اشیاء ، 2. و در یک ارتباط دو سویه است.  بنابراین نمی توان از مودت انسان به گل و اسب و الماس سخن به میان آورد و یا از مودت یک طرفه سخن گفت.

 خداوند در قرآن این واژه را در مواردی خاص به کار گرفته است.(نساء، آیه 73؛ مائده، آیه 82؛ عنکبوت، آیه 25؛ ممتحنه، آیات 1 و 7) در این موارد سخن از ارتباط عاطفی دو سویه است که در قالب دوستی و ارتباط کلامی و رفتاری بروز می کند.

 در حقیقت در مودت پیوند و دلبستگی و وابستگی دو سویه اتفاق می افتد و هرگز یک سویه نخواهد بود. مودت حتی گاهی میان افراد از دو گروه دشمن نیز پدید می آید. به این معنا که دو گروه مومنان و کافران مثلا دشمن یک دیگر هستند، ولی افرادی از این دو گروه به یک دیگر عاطفی شدید پیدا کرده و به هم پیوند خورده و وابسته و دلبسته می شوند. قرآن این گونه مودت را میان افرادی از مومنان و کافران نمی پسندد.(ممتحنه ، آیات 1 و 7)

 در قرآن مودت میان اشخاصی مورد تاکید قرار گرفته است:

 1.  مودت میان انسان و خدا: یکی از اسامی و نام های خداوند ودود است. (هود، آیه 90؛ بروج ، آیه 12) بر اساس این آیات خداوند نسبت به انسانهایی مودت می ورزد و مومنان نیز این گونه هستند.

2. مودت میان مومنان با اهل بیت(ع): خداوند در آیاتی خواهان مودت میان مومنان با پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) شده است و آن را به عنوان یک حکم الهی واجب و فریضه دانسته است. خداوند می فرماید: ذَلِکَ الَّذِی یُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُل لَّا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَى وَمَن یَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَّزِدْ لَهُ فِیهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَکُورٌ؛ این همان پاداشى‏ است که خدا بندگان خود را که ایمان آورده و کارهاى شایسته کرده‏اند بدان‏ مژده داده است. بگو: «به ازاى آن رسالت پاداشى از شما خواستار نیستم، مگر مودتی درباره خویشاوندان.» و هر کس نیکى به جاى آورد و طاعتى اندوزد، براى او در ثواب آن خواهیم افزود. قطعاً خدا آمرزنده و قدرشناس است.(شوری ، آیه 23)

3. مودت میان همسران: بر اساس آموزه های قرآنی اساس زندگی خانوادگی بر مودت همسران استوار است. خداوند می فرماید: وَمِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُم مِّنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَجَعَلَ بَیْنَکُم مَّوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِّقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ؛ و از نشانه‏هاى او اینکه از نوع‏ خودتان همسرانى براى شما آفرید تا بدانها آرام گیرید، و میانتان مودتی و رحمتی نهاد. آرى، در این نعمت‏ براى مردمى که مى‏اندیشند قطعاً نشانه‏هایى است.(روم، آیه 21)

 ممکن است اشکال شود که در آیه 25 سوره عنکبوت از مودت میان انسان و بتان سخن به میان آمده که یک سوی آن اشیاء است. در پاسخ باید گفت که در تفکر مشرکان نوعی هم ذات پنداری و هم چنین جاندار سازی انجام می گیرد و این اشیاء نه تنها از چیز بودن خارج می شوند، بلکه در سطح خدا قرار می گیرند و شریک خداوند می شوند. از همین رو، سخن از «بینکم» می شود تا نشان دهد که در تفکر مشرکان این ها از چیز و شی بودن خارج شده اند.

 البته یکی دیگر از معانی «مودت» که در آیات قرآنی بارها به کارها رفته «آرزوی داشتن کسی یا چیزی» است. این معنا دیگر دو سویه نخواهد بود و هم چنین تنها در اشخاص نیست بلکه شامل اشیاء نیز می شود. مثلا آرزوی داشتن بوستان یا مالی و مقامی و کسی را مودت می گویند. این نیز البته نوعی مفاد دوست داشتن را در خود دارد. از این روست که در ترجمه مودت به معنای آرزو ، واژه دوست داشتن نیز مد نظر قرار می گیرد؛ زیرا شخص دوست دارد تا به آرزوی خویش درباره چیزی یا کسی دست یابد.(نگاه کنید: بقره، آیات 96 و 105 و 266 و 283؛ آل عمران، آیه 75؛ معارج ، آیه 11)