کرامت به معنای چیزیی است که هیچ عیب و نقصی ندارد و در کمال تمامیت خودش بوده و از عظمت، سخاوت، جود و بسیاری دیگر از فضایل برخوردار است. این یک واژه بسیط است ولی مفاهیم و معانی بسیاری را با خود داراست. از این روست که نمی توانیم در زبان فارسی برای آن معادلی آورد؛ زیرا بزرگی و بزرگواری، گرامی و مانند آن ها تنها بخشی از معنا و مفهوم واژه را انتقال می دهند.
در آیات قرآنی امور بسیاری به عنوان کریم ستوده شده است. خداوند از رزق کریم(انفال، آیه 4)، مدخل کریم(نساء، آیه 31)، ملک کریم(یوسف، آیه 31)، قول کریم(اسراء، آیه 23)، عرش کریم(مومنون، آیه 116)، زوج کریم(شعراء، آیه 7)، مقام کریم(شعراء، آیه 58)، کتاب کریم(نمل، آیه 29)، رب کریم( نمل، آیه 40)، اجر کریم(احزاب، آیه 44)، رسول کریم(دخان، آیه 17)، فرشتگان کریم  و کرام(انفطار، آیات 10 و 11 ؛ عبس، آیات 15 و 16) و  قرآن کریم(واقعه، آیه 77) سخن به میان آورده است. خصوصیت مشترک همه آن ها همه برخورداری از فضایل و بی عیب و نقصی آن هاست؛ به طوری که هر آن چه شایسته و بایسته چیزی است را دارا هستند.
البته کرامت همانند هر فضلیت دیگر دارای مراتب تشکیکی و درجات متعدد و متنوع است. از این روست که از اکرم نیز سخن به میان می آید تا افضلیت را بیان نماید. انسان ها می توانند در تقوا به مقام اکرم برسند(حجرات، آیه 13) و مانند خداوند اکرم شوند(علق، آیه 3)
هر چند درباره علل کرامت انسانی سخن بسیار گفته اند، ولی به نظر می رسد که کرامت طبیعی هر انسانی همان برخورداری از علم الهی است که خداوند به انسان تعلیم داده است. از همین روست که خداوند می فرماید: اقْرَأْ وَرَبُّکَ الْأَکْرَمُ الَّذِی عَلَّمَ بِالْقَلَمِ عَلَّمَ الْإِنسَانَ مَا لَمْ یَعْلَمْ؛ بخوان و سوگند به خداوند اکرمی که به قلم تعلیم داد. تعلیم داد انسان را آن چه را نمی دانست.(علق، آیات 3 تا 5)
این علم که با الهامات الهی (شمس، آیات 7 و 8) و دمیدن و نفخ روح الهی (حجر، آیه 29؛ ص، آیه 72؛ سجده، آیه 9) در انسان و تعلیم لدنی (بقره، آیه 30) انجام گرفت انسان را تا جایی بالا برد که معلم و استاد فرشتگان شد.(بقره، آیات 31 تا 33)
حالا اگر این کرامت طبیعی با تقوای الهی حفظ و تقویت شود، انسان به عنوان خلیفه از مستخلف عنه می تواند کرامت کند و کریمانه به دیگران افاضه فیض نماید و واسطه وجود و ایجاد شود و نعمت و کمال برساند و در کان تامه و کان ناقصه نقش ایفا نماید.
این کرامت اکتسابی و فضلی است که آدمی را به بهشت می برد و جزو «وَجَعَلَنِی مِنَ الْمُکْرَمِینَ»(یس، آیه 27) و به عنوان « عِبَادٌ مُّکْرَمُونَ»(انبیاء، آیات 26 و 27) هر آن چه خدا را گفت می کند و عصیان نمی ورزد و خلیفه گری می کند، و به عنوان اکرم می تواند در مراتب عالی عندالله بالا برود.(حجرات، آیه 13)
پس ارزش کرامتی انسان به چنین علمی است که با تقوای الهی حفظ و تقویت می شود و انسان را در جایگاه ها و مقامات عالی تر قرار می دهد.