بر اساس آیات و روایات اصلِ اوّلی اشیا و موجودات جهان «آب» است: وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاء کُلَّ شَیْءٍ حَیٍّ (انبیاء، آیه 30)  خدای سبحان اول «آب» را خلق کرد، بعد تختِ فرمانروایی خودش را بر «آب» مستقر کرد: و کان عرشه علی الماء(هود، آیه 17) سپس از آب می‌خواهد عالَم را بسازد.
امام صادق (ع ) فرمود: پیش از آن که زمینی یا آسمانی یا جن و انسی یا خورشید و ماهی باشد، خداوند دین و علمش را به آب عطا فرمود. (کلینی : اصول کافی، ج 1، ص 180، حدیث 7)
 آن گاه بادی را آفریده و باد بر آب وزید و «زَبَد» و کَفی خلق شد و سپس آن «زَبَد» آتش شد و از آتش «دُخان» دود و گاز پیدا شد و خداوند از «دُخان» آسمان ها(سماوات) و (أرض)  و زمین را درست کرد. خداوند می فرماید: ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَاء وَهِیَ دُخَانٌ فَقَالَ لَهَا وَلِلْأَرْضِ اِئْتِیَا طَوْعًا أَوْ کَرْهًا قَالَتَا أَتَیْنَا طَائِعِینَ ؛ سپس آهنگِ آفرینشِ‏ آسمان کرد، و آن بخارى بود. پس به آن و به زمین فرمود: «خواه یا ناخواه بیایید.» آن دو گفتند: «فرمان‏پذیر آمدیم.» (فصلت، آیه 11؛ و نیز مستدرک الوسائل، المیرزاحسین النوری الطبرسی، ج‏17، ص5)
این خلقت آسمان و زمین و چیزهایی میان آن دو در شش روز انجام گرفت و هنوز هم آن رتق در حال فتق است: کَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَاهُمَا؛ آسمانها و زمین هر دو به هم پیوسته بودند، و ما آن دو را از هم جدا ساختیم.(انبیاء، آیه 30) و در حال توسعه است: و آسمان را قدرت برافراشیتم و هر آینه ما گسترش دهنده ایم. (الذاریات، آیه 47)
شش روز خلقت آسمان و زمین و میان آن ها این گونه است: خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فی‏ سِتَّةِ أَیَّامٍ(اعراف، آیه 54؛ یونس، آیه 3؛ فرقان، آیه 59؛ سجده، آیه 4؛ ق، آیه 38؛ حدید، آیه 4)
1. دو روز برای زمین: خَلَقَ الْأَرْضَ فی‏ یَوْمَیْنِ؛ زمین را در دو روز آفرید.(فصلت ، آیه 9)
2. دو روز برای آسمان ها: فَقَضَاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ فِی یَوْمَیْنِ؛ (پس آنها را به صورت‏ هفت آسمان، در دو روز مقرّر داشت.(فصلت، آیه 12)
3. دو روز برای بین آسمان ها و زمین: اللَّهُ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَیْنَهُمَا فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ؛ خدای که آسمان ها و زمین و ما بین آن دو را در شش روز آفرید.(فرقان، آیه 59؛ سجده، آیه 4؛ ق، آیه 38)
البته چهار روز نیز اختصاصا برای زمین جهت فصول چهارگانه و تامین اقوات و روزی است که هیچ ارتباطی به اصل کلی شش روز خلقت ندارد؛ زیرا این چهار روز به معنای چهار فصل سال است: وَجَعَلَ فِیهَا رَوَاسِیَ مِن فَوْقِهَا وَبَارَکَ فِیهَا وَقَدَّرَ فِیهَا أَقْوَاتَهَا فِی أَرْبَعَةِ أَیَّامٍ سَوَاء لِّلسَّائِلِینَ؛ و در زمین‏، از فراز آن لنگرآسا کوه‏ها نهاد و در آن خیر فراوان پدید آورد، و مواد خوراکى آن را در چهار روز اندازه‏گیرى کرد که‏ براى خواهندگان، درست و متناسب با نیازهایشان‏ است.
براساس آموزه های قرآنی در چارچوب اصل کلی رجوع (بقره، آیه 156) این فرایند دوری دوباره خواهد آمد و دوباره آسمان و زمین دخان خواهد شد، چنان که خداوند در این باره می فرماید: فَارْتَقِبْ یَوْمَ تَأْتِی السَّمَاء بِدُخَانٍ مُّبِینٍ؛ پس در انتظار روزى باش که آسمان دودى نمایان برمى‏آورد(دخان، آیه 10) و این همان زمان تبدیل زمین و آسمان ها به زمین و آسمانی دیگر در  قیامت خواهد بود: یَوْمَ تُبَدَّلُ الأَرْضُ غَیْرَ الأَرْضِ وَالسَّمَاوَاتُ وَبَرَزُواْ للّهِ الْوَاحِدِ؛  روزی که زمین غیر این زمین و آسمان ها تبدیل خواهند شد و همگی برای خداوند واحد بروز می کنند.(ابراهیم، آیه 48) و پس از آن است که زمین از خودش نورانیت و روشنایی خواهد داشت: وَأَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّهَا وَوُضِعَ الْکِتَابُ وَجِیءَ بِالنَّبِیِّینَ وَالشُّهَدَاء وَقُضِیَ بَیْنَهُم بِالْحَقِّ وَهُمْ لَا یُظْلَمُونَ؛ و زمین به نور پروردگارش روشن گردد، و کارنامه اعمال در میان‏ نهاده شود، و پیامبران و شاهدان را بیاورند، و میانشان به حق داورى گردد، و مورد ستم قرار نگیرند.(زمر، آیه 69)