خداوند در آیات قرآنی بیان می کند که هیچ تفاوتی در تکوین و خلقت نیست: الَّذِی خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ طِبَاقًا مَّا تَرَى فِی خَلْقِ الرَّحْمَنِ مِن تَفَاوُتٍ فَارْجِعِ الْبَصَرَ هَلْ تَرَى مِن فُطُورٍ؛ همان که هفت آسمان را طبقه طبقه بیافرید. در آفرینشِ آن خداى‏] بخشایشگر هیچ گونه تفاوتى‏ نمى‏بینى. باز بنگر، آیا خلل و نقصانى‏ مى‏بینى؟

واژه تفاوت از «فوت» گرفته شده است. بر این اساس باید گفت که در آفرینش و خلقت خداوندی فوتی نیست و هر چیزی در سلسله در جایی خودش قرار دارد و کم و کسر و نقصانی در آن راه نیافته است.

تفاوت به معنای آن است که در سلسله‌ای مثل سلسله تسبیح بعضی از دانه‌هایش فوت شده باشد. وقتی در میان یک رشته و سلسله و حلقات زنجیر حلقه‌ای در این وسط فوت شده باشد، این رابطه آینده از گذشته و بالا و پایین ا زهم قطع می‌شود، و دیگر در آن نظمی نیست و آن مجموعه فاقد نظم می شود و دیگر منظم نیست.

اما خداوند می فرماید که در عالم هستی و آفرینش فوتی نیست و هر چیز در جایی خودش است و همه حلقات  این سلسله سر جایش محفوظ است.

البته تفاوت غیر از اختلاف است، چنان که تفاوت غیر از تفضیل و تبعیض است. در نظام آفرینش اختلاف و تفضیل وجود دارد؛ چنان که خداوند از اختلاف شب و روز سخن به میان می آورد(بقره، آیه 146؛ آل عمران، آیه 190)  و هم چنین از اختلاف زبان، رنگ ها، نژادها و فرهنگ ها سخن به میان آورده است.(روم، آیه 22؛ حجرات، آیه 13)

هم چنین در نظام آفرینش تفضیل وجود دارد؛ خداوند می فرماید: انظُرْ کَیْفَ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَلَلآخِرَةُ أَکْبَرُ دَرَجَاتٍ وَأَکْبَرُ تَفْضِیلاً؛ ببین چگونه بعضى از آنان را بر بعضى دیگر برترى داده‏ایم، و قطعاً درجات آخرت و برترى آن بزرگتر و بیشتر است.(اسراء، آیه 21)

خداوند هم چنین در باره فضلیت انسان بر دیگر موجودات می فرماید: وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى کَثِیرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلاً؛ و به راستى ما فرزندان آدم را گرامى داشتیم، و آنان را در خشکى و دریا بر مرکبها برنشاندیم، و از چیزهاى پاکیزه به ایشان روزى دادیم، و آنها را بر بسیارى از آفریده‏هاى خود برترى آشکار دادیم.(اسراء، آیه 70)

هم چنین برخی از اقوام را بر برخی دیگر برتری داده که در آیه 16 سوره جاثیه به نمونه ای از آن اشاره دارد. هم چنین خداوند پیامبران را بر بسیاری از موجودات و حتی بر مومنان برتری داده (نمل، آیه 15؛ انعام، آیه 86) و حتی در میان پیامبران نیز این تفضیل مراعات شده است. (اسراء، آیه 55؛ بقره، آیه 253)

هر چند در نظام آفرینش اختلاف است مانند اختلاف شب و روز، اما در نظام تدوین و کتاب الله اختلافی نیست. از این روست که خداوند می فرماید: أَفَلاَ یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَلَوْ کَانَ مِنْ عِندِ غَیْرِ اللّهِ لَوَجَدُواْ فِیهِ اخْتِلاَفًا کَثِیرًا؛ آیا در ‏ قرآن نمى‏اندیشند؟ اگر از جانب غیر خدا بود قطعاً در آن اختلاف بسیارى مى‏یافتند.(نساء، آیه 82)

اما آن چه نواقص در جهان آفرینش مانند ناقص خلق های بشری یافت می شود، ربطی به نظام احسن آفرینش ندارد؛ زیرا خداوند به عنوان فاعل تام نه علت تام عمل می کند. خداوند فیض خود را بر هستی افاضه می کند ولی قوابل خود دارای نقص هستند و نمی توانند از همه فیض الهی برخوردار شوند. به عنوان نمونه در نقص خلقت آمیزاد نقش والدین و مانند آن ها باید ملاحظه شود که ربطی به فاعل تام ندارد. وقتی والدین سوء تغذیه داشته یا غذای حرام خورده باشند، این تاثیرات خودش را خواهد داشت؛ چرا که شیطان و ابلیس را شریک جنسی خود قرار داده و او در مال و فرزندان مشارکت داشته است: شارِکْهُمْ فِی اْلأَمْوالِ وَ اْلأَوْلادِ(اسراَء، آیه 64)