«لدن» به چیزی گفته میشود که در مقابل باشد، ولی «عند» ممکن است در مقابل باشد و ممکن است نباشد،مثلا میگویند:«عندی مال و ان کان بینک و بینه بعد؛ در نزدم مالی و اگر چه بین تو و آن مال دوری و بعدی باشد».(شیخ الطائفه الطوسی،تفسیر التبیان،تحقیق و تصحیح:احمد حبیب قصیر العاملی،نجف، ج 3، ص 200.)
پس «لدن» وقتی به کار میرود که بین انسان و چیزی که نزد اوست هیچ فاصله و واسطهای نباشد. علم لدنی هم علم است که بدون هیچ واسطهای خدا به بنده خودش میدهد: وَعَلَّمْنَاهُ مِن لَّدُنَّا عِلْماً؛ و تعلیم دادیم او را از نزد خود علمی را.(کهف، آیه 65)
آیت الله جوادی در درس تفسیر خود می فرماید: بین «عند» و «لدی» فرق است. ما در فارسی میان حالات گوناگون فرق نمی گذاریم. اگر کتابی در دست ما باشد، میگوییم: نزد ماست، یا پیش ماست؛ و اگر این کتاب در قفسه منزل و کتابخانه ما باشد، میگوییم: نزد ماست، و یا پیش ماست؛
اما در عربی اینچنین نیست. اگر یک کتاب نزد ما و دمِ دست باشد، میگویید: «لدیَّ» ؛ و اگر این کتاب در منزل در قفسه کتابخانه باشد، میگوییم: «عندی».
پس «لدی?» برای آنجایی ست که چیزی نزد آدم نقد باشد؛ و «عند» برای آنجایی است که در اختیار آدم است هر چند که حضور ندارد.
این تفاوت البته برای ما انسان هاست وگرنه برای «عند» و «لدی» فرق ندارد؛ چون همه چیز نزد خدا به معنای «لدی» اوست؛ پس اگر فرمود: «عند» یعنی «لدی» و یا اگر فرمود: «لدی» هم باز به معنای «لدی» است. پس از نظر خدا در اینگونه از موارد آنجایی که «عند» به کار رفته همان معنای «لدی» است.
خداوند می فرماید: «وَإِنَّهُ فِی أُمِّ الْکِتَابِ لَدَیْنَا لَعَلِیٌّ حَکِیمٌ» یا فرمود: «إِنَّکَ لَتُلَقَّی الْقُرْآنَ مِن لَدُنْ حَکِیمٍ عَلِیمٍ».
ایشان در جایی دیگر می فرماید: إِنَّکَ لَتُلَقَّی الْقُرْآنَ مِن لَدُنْ حَکِیمٍ عَلِیم؛ (نمل، آیه 6) آنجایی که سخن از «لدن» این «لدن» بالاتر از «عند» است. ما در فارسی کلمهای نداریم که «لدن» و «عند» را خوب ترجمه کند و در هر دو حالت میگوییم: در نزد فلان کس است یا پیش فلان کس است؛ اما «لدن» بالاتر از «عند» است؛ زیرا در عربی بین «عند» و «لدن» خیلی فرق است. «لدن» یعنی بلاواسطه. پس اگر فرمود: إِنَّکَ لَتُلَقَّی الْقُرْآنَ مِن لَدُنْ حَکِیمٍ عَلِیمٍ، یعنی شما این کتاب را از لدن و بلاواسطه نزد ذات اقدس الهی تلقّی میکنید.
پس علم لدنّی نیز از همینجا نشأت میگیرد؛ و به معنای علم بدون واسطه و علم الهی حضوری و شهودی است.