یکی از صفات مومنان رستگار، افزون یافتگان یا همان مضعفون به تعبیر قرآنی هستند. اینان به سبب برخی از رفتارهای خاص به ویژه در حوزه عمل اقتصادی به این صفت ستوده شدند.
خداوند در آیه 39 سوره روم می فرماید: وَمَا آتَیْتُم مِّن رِّبًا لِّیَرْبُوَ فِی أَمْوَالِ النَّاسِ فَلَا یَرْبُو عِندَ اللَّهِ وَمَا آتَیْتُم مِّن زَکَاةٍ تُرِیدُونَ وَجْهَ اللَّهِ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الْمُضْعِفُونَ؛ و آنچه از ربا مىدهید تا [براى شما] در مالهاى مردم بیفزاید پس [بدانید که] نزد خدا افزون نمىشود، و آنچه از زکات مىدهید که [بدان وسیله] خشنودى خداى را مىخواهید پس ایشانند افزون یافتگان.
با نگاهی به کاربردهای واژه مضاعف در آیات قرآنی این معنا به دست می آید که این افزایش در امور مالی و پاداش های دو چندان در دنیا و آخرت به سبب فعالیت مثبت اقتصادی چون صدقه ، احسان ، قرض الحسنه است.(بقره ، آیه 245 و نیز آل عمران ، آیه 130 و نیز حدید ، آیه 11) بنابراین کسانی که در مساله اقتصادی فعالیت هایشان را تنها در راستای وجه الهی به جا می آورند و انجام می دهند، امیدوار به پاداش های مضاعف در اصل سرمایه و سود دو چندان آن می باشند.
علامه طباطبایی در ذیل آیه می نویسد: کلمه" ربا"، به معناى نمو مال، و زیاد شدن آن است، و جمله" لیربوا ..." اشاره به علت این نامگذارى مىکند، که چرا ربا را ربا خواندند. بنا بر این، مراد این است که: مالى که شما به مردم دادهاید تا اموالشان زیاد شود، نه براى اینکه خدا راضى شود- این قید را از ذکر اراده وجه خدا در عبارت مقابل آن مىفهمیم- آن مال نزد خدا زیاد نمىشود، و نمو نمىکند، و ثوابى از آن عایدتان نمىشود، براى اینکه قصد قربت نداشتهاید.
و مراد از" زکات" مطلق صدقه است، و معنایش این است که: آن مالى که براى رضاى خدا دادید، و اسراف هم نکردید، چند برابرش عایدتان مىشود، کلمه" مضعف" به معناى دارنده چند برابر است، و معناى کلام این مىشود که: چنین کسانى آنهایند که" یضاعف لهم" مالشان و یا ثوابشان چند برابر مىشود. پس مراد از" ربا" و" زکات" به قرینه مقابله و شواهدى که همراه این دو کلمه است، رباى حلال است، و آن این است که چیزى را به کسى عطا کنى و قصد قربت نداشته باشى، و مراد از صدقه آن مالى است که براى رضاى خدا بدهى.
همه اینها در صورتى است که آیه شریفه در مکه نازل شده باشد، و اما اگر در مدینه نازل شده باشد، مراد از ربا همان رباى حرام، و مراد از زکات همان زکات واجب است. و این آیات و آیات قبلش به مدنى شبیهترند، تا به مکى
علامه طبرسی در مجمع البیان در ذیل آیه آورده است: آنچه را به منظور بهرهورى بیشتر از ثروتهاى مردم و جلب افزایش در پاسخ هدیه شما از سوى آنان، به دیگران مىپردازید تا در اموال مردم فزونى یابد، نزد خدا فزونى نخواهد یافت، چرا که این بخششها و هدیهها، براى بازگشت ثروت و هدیه بیشتر است، نه براى خدا.
در مورد مفهوم واژه «ربا» در آیه شریفه دو نظر است: 1 - به باور «ابن عباس» و «طاوُس» و طبق روایت رسیده از حضرت باقر علیهالسلام منظور از واژه «ربا» در آیه مورد بحث، بهرههاى روا و عادلانه و هدیههایى است که فردى براى دیگرى مىبرد و در برابر آن سود و بهره و عوض بیشترى دریافت مىدارد؛ این سود و بهره نه پاداشى دارد و نه گناه به شمار مىرود. 2 - امّا بهباور «حسن» و «جبایى» منظور همان «ربا» و بهرهاى است که اسلام آن را تحریم مىکند؛ با این بیان آیه مورد بحث بسان این آیه است که مىفرماید: یحق الله الرّبى و یربى الصدّقات؛ خدا از برکت ربا مىکاهد و بر صدقات مىافزاید...
وَمَا آتَیْتُمْ مِنْ زَکَاةٍ تُرِیدُونَ وَجْهَ اللَّهِ فَأُوْلَئِکَ هُمْ الْمُضْعِفُونَ و آنچه را به عنوان زکات و حقوق محرومان مىپردازید و در انجام آن خشنودى خدا را مىخواهید و هیچ انتظار پاداشى از دریافت دارندگان ندارید، بدانید که چنین کسانى دو چندان گیرندگان پاداش خود خواهند بود و خدا پاداش اینان را افزون مىسازد. به باور پارهاى منظور این است که: پس این گروه هستند که در کارهاى شایسته پیشى جستهاند و کار نیک بسیارى انجام مىدهند. و به باور پارهاى دیگر، منظور این است که: این گروه از انسانها با پرداخت حقوق محرومان و کمک به آنان، در این جهان به ثروت و امکانات خویش مىافزایند و در سراى آخرت نیز پاداشى چند برابر خواهند داشت.
در روایت هم آمده است که: با پرداخت زکات و حقوق محرومان و یارى رسانى به بینوایان از ثروت و دارایى انسان کاسته نمىشود.
امیر مؤمنان علیهالسلام در این مورد مىفراید: فرض الله الایمان تطهیراً منالشرک، و الصلوة تنزیها عن الکبر، و الزکوة تسبیباً للرزق، و الصیام ابتلاء لاخلاص الخلق...، وصلة الارحام منماةللعدد.. خدا ایمان و توحید گرایى را واجب ساخت تا مردم از پلیدىهاى شرک و بیداد پاک گردند، و نماز را واجب ساخت تا از خودپسندى و کبر دور شوند؛ و زکات و پرداخت حقوق محرومان را لازم شمرد تا وسیله فزونى روزى گردد، و روزه را واجب ساخت تا اخلاص مردم را بیازماید...، و پیوند با بستگان را مقرر فرمود تا نماز خویشاوندان بسیار و همیارى و تعاون در میان آنان بیشتر شود...
گفتنى است که آیه مورد بحث در آغاز بهصورت خطاب، و در ادامه بهشکل خبر آمده است که از دیدگاه ادبیات عرب و فرهنگ آن خود نوعى فصاحت بهشمار مىرود.