سحر از جمله توانمندی های بشری است که از نظر معتقدین به روش تجربی و آزمایشگاهی ، از امور خرافی و باطل می باشد؛ زیرا آنان بر این باورند که روش تجربی به معنای دست یابی به حقیقت است و هر گونه روشی دیگر غیر علمی می باشد. براین اساس، سحر چون غیر قابل تجربه به روش علمی و آزمایشگاهی و هم چنین تکرار است، نمی تواند به عنوان امری علمی تلقی شود؛ پس می بایست سحر به عنوان امر غیر علمی و خرافی قلمداد شود. این مساله بر اساس دو رویکرد ابطال پذیری و اثبات پذیری مورد تایید می باشد، هر چند که بر پایه رویکرد ابطال پذیری کمی دشوار می نماید.
با این همه ، در سال های اخیر اشکالات جدی به گزاره " روش تجربی برابر با حقیقت و هر روش دیگری برابر با باطل است" شده است؛ زیرا موارد نقض بسیاری هست که این روش را به چالش جدی می کشاند ؛ چنان که مواردی چندی نیز وجود دارد که گزاره ناتوان از تحلیل و تبیین آن است.
سحر از نظر قرآن در بسیاری از موارد واقعیتی است که از نظر ارزشی، باطل و از دایره حق و حقیقت بیرون می باشد، هر چند که مواردی نیز وجود دارد که می توان آن را در دایره ارزشی حق قرار داد و به نظر مثبت بدان نگریست؛ زیرا سحر هر چند که از نظر معنایی ، مفهومی گسترده است و بسیاری از مراتب حق و باطل را در بر می گیرد چنان که بسیاری از موارد و مراتب واقعیت و خرافه را شامل می شود. با این همه ، آن چه حق است می بایست به عنوان واقعیت ارزشی و حق پذیرفت و آن را در مسیر تعالی و تکامل بشر به کار گرفت ؛ چنان که می بایست بخش خرافی و هم چنین دور از واقعیت را به کنار نهاد؛ چنان لازم و ضروری است که بخش باطل و ضد ارزشی آن سحر واقعی را به هر شکلی شده از میدان به در کرد.
از این روست که در آیات قرانی تعلیم و آموزش سحر و تعلم و یادگیری آن به شرط بهره گیری برای کمال و دست یابی به مراتب ربوبیت عبودی مجاز دانسته شده ؛ چنان تعلیم و تعلم ان برای مبارزه و مقابله با سحرهای باطل و یا خرافی نیز مجاز شمرده شده است.
سحر چنان که گفته شد دارای مراتب متعدد است که بستگی به درجه استعداد نفوس آدمی و ظرفیت های وجودی شخص دارد. از جمله می توان به سحر تردستی و شعبده اشاره کرد که در مراتب پایین است. در مرتبه بالاتر سحر اعین است که در چشم ها تاثیر می گذارد و سحر در جان ها و قلوب در مرتبه عالی تر آن قرار می گیرد. سحر در اشیاء خارجی و جا به جایی اشیا و مانند آن نیز در مراتب دیگر است. قرآن از سحر در گره ها در آیه 4 سوره علق سخن می گوید که زنان ساحر انجام می دهند.
خداوند در آیه 116 سوره اعراف می فرماید: سحروا اعین الناس و استرهبوهم و جاءوا بسحر عظیم؛ چشمان مردم را افسون و سحر کردند و آنان را ترساندند و واقعا سحر بزرگی را نمودند و آوردند.
از این ایه شریفه بر می آید که سحر یک نوع چشم بندی است که تاثیر در مردمان گذاشته و آنان را ترسانده است.
در آیه 102 سوره بقره که گزارشی از سحر هاروت و ماروت از فرشتگان خداوند مامور در بابل است ، سخن از سحر به معنای تصرف روحی در آدمی است که موجب می شود تا میان زن و شوهر اختلاف پدید آید و محبت و مهر از میان ایشان رخت بر بندد و به جای آن دشمنی و کینه پدید آید.
به نظر می رسد که شعبده و تردستی را که کاری است که شخص با نهان کاری از چشم دیگران انجام می دهد نمی توان سحر نامید؛ زیرا سحر به کارها و اعمالی شگفت گفته می شود که به اسباب باطنی و ناشناخته انجام می شود.
بر این اساس می توان گفت که ساحران در هر مرتبه ای که باشند از توانمندی های روحی و روانی خاص برخوردار می باشند که قابل تعلیم و تعلم است.این بدان معنا خواهد بود که همه انسان ها ظرفیت و توانایی این کار را دارند و می بایست با تعلیم و تعلم آن ظرفیت درونی را آشکار و فعال ساخت.
تنویم و خواب مغناطیسی که برخی از مردمان انجام می دهند هر چند که نوعی تصرف در روح دیگری است ولی نمی توان آن را از جمله سحر و جادو شمرد. بر این اساس می توان که دایره سحر بسیار محدودتراز آن چه است که دیگران گفته اند.
برخی انسان ها با بهره گیری از کلمات توحیدی چون لا اله الاالله و دیگر اذکار می تواند تصرفات شگفتی انجام دهند و تاثیرات برخی از چیزها را از میان بردارند. این گونه است که زهر در ایشان اثر نمی گذارد و یا می توانند کارهای خارق العاده ای انجام دهند و شمشیر و یا شیشه و فلزات را بخورند بی آن که آسیبی ببینند و یا چیزی تیز در بدن خود فرو برند. این ها نیز می تواند در دایره سحر کلمات باشد.
بهره گیری از برخی از امور دیگر نیز شدنی است مانند بهره گیری از سرمه خفا که در داستان شیخ بهایی و شاه عباس مطرح شده است.
از جمله سحر کلمات می توان به دعای بند آمدن باران و بستن دهان گرگ اشاره کرد؛ چنان که سحر درباره سحر نفوس می توان به چشم زخم و مانند آن نیز توجه داد.
برای رهایی از بسیاری از این ها راه هایی وجود دارد و می توان چنین سحرهایی را ابطال نمود. از جمله می توان با بهره گیری از ادعیه و ایات قرانی جلوی بسیاری از سحرها را گرفت. خواندن سوره معوذتین در این امور بسیار موثر است.