عبودیت به معنای پذیرش وجود فقری خود نسبت به وجودی غنی خداوند است و ربوبیت خداوندی به معنای پذیرش فقر ازلی و ابدی آفریده ها جمله انسان به خدا و حمید بودن وی نسبت به آفریده هاست. به این معنا که بپذیریم همه نیازمند آن غنی بالذات هستیم و فقر همه آفریده ها، فقر وجودی است و این که خداوند در مقام حمید نشسته است و به همه آفریده ها از خزانه وجودش روزی کامل و تمام می رساند و در این مقام به نقش ربوبیت و پروردگاری تجلی می کند.
بنابراین همه شناخت ها در عبودیت انسان و ربوبیت خداوندی خلاصه می شود که به اشکال مختلف این معنا بیان شده است و به حکم " عباراتنا شتی و حسنک واحد ؛ تعابیر ما گوناگون و ولی حسن خداوندی یکی است" و یا به حکم " ما امرنا الا واحده " خداوند این نقطه بای بسم الله را به مظاهر گوناگون در آینه وجودات تابنده است تا هر کسی به توان ظرفیت و خواست خویش شماری از این مظاهر را برگزیند و ذات خداوندی را بشناسد و بندگی کند.
همه آیات وحیانی از آدم (ع) تا خاتم (ص) و همه آفریده های تکوین مظهر یک معنا و اسم هستند که این گونه در آینه های وجودات شکسته و رنگین کمان خلقت را شکل بخشیده است.
امیرمومنان علی (ع) از کتاب تورات دوازده آیه را به عنوان جوامع الکلم شناسایی و معرفی کرده است که باطن این دوازده آیه همان عبودیت انسانی و ربوبیت الهی است. با این همه برای این که هر کسی به مقدار ظرفیت خویش توشه از جوامع الکلم و جواهر الکلام آیات توراتی به گزینش امام بردارد همه آن را در این جا نقل می کنیم. باشد که نشانه ای از خود در انبوه حقیقت وجود مطلق خداوندی برای خود بیابیم. به سخن دیگر در میان وحدت مطلق وجود الهی برای خود نشانه ای جدا کنیم تا خود را بدان معرفی و بشناسانیم؛ زیرا هدف از عبودیت به نظر می رسد اتحاد است که در آن نوعی دوگانگی وجود ذاتی و فقری نمودار است وگرنه همه هستی که فریاد وحدت وجود دارد و تنها اوست که هست و هر آن چه غیر اوست نمایه ای و نشانی از اوست.
حضرت علی علیه السلام فرموده اند:
اخترت من التوراة اثنی عشر آیة فنقلتها الی العربیة و انا انظر الیها فی کل یوم ثلاث مرات:
دوازده آیه از تورات انتخاب کردم و به عربی ترجمه کردم و هر روز سه مرتبه در آنها می نگرم:
الاولی یابن آدم لا تخافن سلطاناً ما دام سلطانی علیک باق و سلطانی علیک باق ابدا
1- ای فرزند آدم! از سلطانی بیم نکن تا زمانیکه سلطنت من بر تو پایدار است و سلطنت من بر تو ابدی ست.
الثانیة یابن آدم لاتانس باحد ماوجدتنی فمتی اردتنی (1)مملوة و خزائنی مملوة ابدا
2 - ای فرزند آدم! تا مرا می یابی با دیگری انس مگیر که خزانه های من همیشه مملو است.
الثالثة یابن آدم لا تانس باحد ماوجدتنی فمتی اردتنی وجدتنی بارّا قریبا.
3- ای فرزند آدم!تا مرا می یابی با کسی طرح الفت نینداز که هروقت مرا بخواهی به تو نزدیک و با تو مهربانم
الرابعة یابن آدم احبکَ فانت ایضا احببنی
4: ای ادمی زاده! همانا من تو را دوست دارم پس تو هم مرا دوست بدار
الخامسة یابن آدم لاتامن من قهری حتی تجوز علی الصراط
5: ای آدمیزاده تا از پل صراط نگذری از قهر من ایمن مباش
السادسة یابن آدم خلقتُ الاشیاء کلها لاجلک و خلقتکَ لاجلی و انت تغرمنی.
6: همه چیزها را برای تو آفریدم و تو را برای خودم در حالیکه تو از من می گریزی؟
السابعة یابن آدم خلقتک من تراب ثم من نطفة ثم من مضغة و لم اعی بخلقک ایعیینی رغیف اسوقة الیک
7: ترا از خاک سپس از نطفه آنگاه از مضغه آفریدم و در خلقت تو در نماندم. آیا از گرده نانی که می خوری در می مانم؟
الثامنة یابن آدم اتغضب علی من اجل نفسک و لا تغضب علی نفسک لاجلی
8 – ای فرزند آدم! به خاطر خود بر من غضب می کنی و به خاطر من بر خود خشم نمی گیری؟
التاسعة یابن آدم علیک فریضتی و علیَّ رزقک فان خالفتنی فی فریضتی فانی لااخالفک فی رزقک
9 - ای فرزند آدم! تکلیف های من بر عهده ی توست و رزق تو بر عهده ی من ، اگر تو در تکالیف من با من مخالفت کنی من در روزی تو با تو مخالفت نمی کنم
العاشرة یابن آدم کلٌّ یریدک لاجله و انا اریدک لاجلک فلا تغرمنی
10 – ای فرزند آدم1 همه تو را برای خودشان می خواهند و من تو را برای خودت، از من مگریز
الحادیة عشرة یابن آدم لاتطالبنی برزق غدٍ کما لا اطالبک بعمل غد
11- ای فرزند آدم! روزی فردا را از من مطالبه نکن همان طور که من عمل فردا را از تو مطالبه نمی کنم.
الثانیة عشر یابن آدم ان رضیت بما قسمّت لک ارحت قلبک و بدنک و انت محمود. و ان لم ترض بما قسمت لک سلطت علیک الدنیا ترکض فیها کرکض الوحش فی البریة و لا تنال الا ما قدرت لک و انت مذموم.
12- ای فرزند آدم! اگر به آنچه قسمت تو کردم راضی شوی قلب و بدنت را آسوده می کنم و ستوده باشی و اگر ناراضی شوی دنیا را بر سرت مسلط می کنم تا چون آهوی بیابان بدنبالش بدوی و جز به مقدار روزی نیابی و دچار نکوهش گردی.
منبع: المواعظ العددیة ، الباب الثانی عشر، الفصل الثانی ص 255 به نقل از کتاب گنج حکمت