انسان در تاریکی جهل عقلی و جهل علمی همانند کوری است که راه نمی داند و چاه نمی شناسد. این گونه است که در بیراهه و گمراهی می افتد و در چاه جهالت به هلاکت.

اما هنگامی که از نور علم بهره مند شود، این نور الهی او را به سوی مقصود در مقصد هدایت کند و همانند چراغی راه را بر او در تاریکی فتنه ها بنمایاند.

بی گمان هیچ علمی همانند علم الهی نیست که در از طریق وحی به انسان می رسد؛ زیرا این علم الهی مواردی را به انسان نشان می دهد که از راه های دیگر قابل دانستن نیست.(بقره، آیات 129 و 151؛ آل عمران، آیه 164)

بنابراین، نور علم وحی بسیار تابان و فراگیر و بی مانند است و انسان می تواند در میان مردم «مشی» و راه و روشی را در پیش گیرد که او را به سعادت برساند: أَوَمَنْ کَانَ مَیْتًا فَأَحْیَیْنَاهُ وَجَعَلْنَا لَهُ نُورًا یَمْشِی بِهِ فِی النَّاسِ کَمَنْ مَثَلُهُ فِی الظُّلُمَاتِ لَیْسَ بِخَارِجٍ مِنْهَا کَذَلِکَ زُیِّنَ لِلْکَافِرِینَ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ؛ آیا کسى که مرده دل بود و زنده‏ اش گردانیدیم و براى او نورى پدید آوردیم تا در پرتو آن در میان مردم راه برود؛ چون کسى است که گویى گرفتار در تاریکیهاست و از آن بیرون‏ آمدنى نیست. این گونه براى کافران آنچه انجام مى‏ دادند، زینت داده شده است.(انعام، آیه 122)

از نظر آموزه های وحیانی قرآن، کسی که از علم نوری الهی بهره مند نیست، هیچ نوری ندارد؛ زیرا منبع نور همان الله است. این نور الله است که همه هستی را به معنای واقعی کلمه روشن کرده است؛ زیرا همه هستی چیزی جز نور الله نیست.(نور، آیه 35) پس اگر کسی فاقد نور الله باشد، هیچ نوری ندارد: وَمَنْ لَمْ یَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ نُورًا فَمَا لَهُ مِنْ نُورٍ.(نور، آیه 40)

برخی از مردم به سبب آن که هم از نور هستی بخش نخستین سود برده اند و هم از نور علم الهی که به وحی به دلهای آنان تابیده شده، مصداق « نُورٌ عَلَى نُورٍ» هستند.(نور، آیه 35) چنین اشخاصی هر گاه به میدان عمل در می آیند با بهره گیری از تمام ظرفیت نوری خویش ، درست و راست وارد می شوند و با همان راستی و درستی خارج شده و به مقصود در مقصد می رسند.

البته باید توجه داشت که علم زمانی کارآیی دارد که از نور علم برای عمل استفاده شود؛ زیرا در این صورت است که نور علم کارآیی خود را نشان می دهد و عمل صالح انتخابی در پرتو نور علم الله موجب رفعت و رستگاری انسان می شود.(فاطر، آیه 10؛ مجادله ، آیه 11)

اما کسی که نور علم الهی را به کار نبرد، و در مقام عمل بر نیاید، این علم نوری خود حجاب اکبر می شود و او را به هلاکت می افکند؛ چنان که فرعونیان این گونه با همه بصائر برخاسته از معجزات الهی و نورانیت آن، به سبب ظلم و علو از آن بهره نگرفته و به انکار پرداخته و هلاکت شدند.(نمل، آیه 14) بنابراین، انسان می بایست مراقب باشد تا علم او بلای جانش نشود: لاَ تَجْعَلُوا عِلْمَکُمْ جَهْلاً وَ یَقِینَکُمْ شَکّاً إِذَا عَلِمْتُمْ فَاعْمَلُوا وَ إِذَا تَیَقَّنْتُمْ فَأَقْدِمُوا؛ علم خود را جهل و یقین خود را شک مپندارید. چون دانستید، عمل کنید و چون یقین کردید، پاى پیش نهید.(نهج البلاغه، حکمت 274)