در اصطلاحات قرآنی گاه سخن از طعام است و گاه دیگر از اطعام. تفاوت معناداری در این امر است که به ویژه در کفارات خودنمایی می کند و موجب بطلان عملی می شود که انسان گمان می کند به درستی انجام داده است.
واژه طعام به معنای خوراکی است. در آیات قرآنی بیان شده است که انسان باید مسکین که ناتوان از حرکت است و توانایی اقتصادی ندارد، مورد حمایت قرار داده و به او طعام بدهد و یا دیگران را بدان تشویق و تحریض کند؛ چنان که خدا می فرماید اگر کسی به این امر اقدام نکند، خودش را گرفتار اهانت و خواری و نیز عذاب دوزخ کرده است: وَلَا تَحَاضُّونَ عَلَى طَعَامِ الْمِسْکِینِ؛ و بر خوراکی بینوا همدیگر را بر نمى انگیزید. (فجر، آیه 18) یا می فرماید: وَلَا یَحُضُّ عَلَى طَعَامِ الْمِسْکِینِ ؛ و به طعام و خوراکی مسکین تشویق نمی کرد. (حاقه، آیه 34؛ ماعون، آیه 3)
از مواردی دیگری که به طعام اشاره می شود، درباره کفاره ناتوان از روزه گرفتن است که خدا درباره اش می فرماید: أَیَّامًا مَعْدُودَاتٍ فَمَنْ کَانَ مِنْکُمْ مَرِیضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ وَعَلَى الَّذِینَ یُطِیقُونَهُ فِدْیَةٌ طَعَامُ مِسْکِینٍ فَمَنْ تَطَوَّعَ خَیْرًا فَهُوَ خَیْرٌ لَهُ وَأَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ؛ روزه در روزهاى معدودى بر شما مقرر شده است؛ ولى هر کس از شما بیمار یا در سفر باشد به همان شماره، تعدادى از روزهاى دیگر را روزه بدارد؛ و بر کسانى که روزه طاقت فرساست، کفاره اى است که خوراکی به مسکین و بینوا است ؛ و هر کس به میل خود بیشتر نیکى کند. پس آن براى او بهتر است؛ و اگر بدانید روزه گرفتن براى شما بهتر است. (بقره، آیه 184)
اما واژه اطعام از باب افعال به معنای خوراکی دادن به دیگران است. خدا در چند آیه به اطعام دادن اشاره می کند.
از جمله می فرماید: لَا یُؤَاخِذُکُمُ اللَّهُ بِاللَّغْوِ فِی أَیْمَانِکُمْ وَلَکِنْ یُؤَاخِذُکُمْ بِمَا عَقَّدْتُمُ الْأَیْمَانَ فَکَفَّارَتُهُ إِطْعَامُ عَشَرَةِ مَسَاکِینَ مِنْ أَوْسَطِ مَا تُطْعِمُونَ أَهْلِیکُمْ أَوْ کِسْوَتُهُمْ أَوْ تَحْرِیرُ رَقَبَةٍ فَمَنْ لَمْ یَجِدْ فَصِیَامُ ثَلَاثَةِ أَیَّامٍ ذَلِکَ کَفَّارَةُ أَیْمَانِکُمْ إِذَا حَلَفْتُمْ وَاحْفَظُوا أَیْمَانَکُمْ کَذَلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمْ آیَاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ ؛ خدا شما را به سوگندهاى بیهوده تان مؤاخذه نمى کند ولى به سوگندهایى که از روى اراده مى خورید و مى شکنید شما را مؤاخذه مى کند و کفاره اش خوراک دادن به ده بینواست از غذاهاى متوسطى که به کسان خود مى خورانید یا پوشانیدن آنان یا آزاد کردن بنده اى و کسى که هیچ یک از اینها را نیابد باید سه روز روزه بدارد این است کفاره سوگندهاى شما وقتى که سوگند خوردید و سوگندهاى خود را پاس دارید این گونه خداوند آیات خود را براى شما بیان مى کند باشد که سپاسگزارى کنید. (مائده، آیه 89)
و یا می فرماید: فَمَنْ لَمْ یَجِدْ فَصِیَامُ شَهْرَیْنِ مُتَتَابِعَیْنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَتَمَاسَّا فَمَنْ لَمْ یَسْتَطِعْ فَإِطْعَامُ سِتِّینَ مِسْکِینًا ذَلِکَ لِتُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَتِلْکَ حُدُودُ اللَّهِ وَلِلْکَافِرِینَ عَذَابٌ أَلِیمٌ ؛ و آن کس از اهل ظهار که بر آزادکردن بنده دسترسى ندارد، باید پیش از تماس با زن خود، دو ماه پیاپى روزه بدارد ؛ و هر که نتواند باید شصت بینوا را خوراک بدهد. این حکم براى آن است که به خدا و فرستاده او ایمان بیاورید و این است حدود خدا و کافران را عذابى پردرد خواهد بود. (مجادله، آیه 4)
یا می فرماید: أَوْ إِطْعَامٌ فِی یَوْمٍ ذِی مَسْغَبَةٍ ؛ یا در روز گرسنگى طعام دادن. (بلد، آیه 14)
فرق بین دو حکم شرعی طعام و اطعام در این است : اگر حکم به طعام تعلق گرفت، شخص می تواند به جای غذا ، پول غذا را بدهد ؛ اما در مواردی که اطعام واجب شده است، نمی تواند به جای غذا دادن، پول آن را پرداخت کند، مگر آن که یقین کند که مسکین و بینوا ، آن پول را برای خوراکی صرف می کند نه لباس یا کرایه خانه و مانند آن ها.
پس در مواردی که حکم اطعام است نه طعام، اگر پول بدهد یا لباس بدهد یا هزینههای دیگر مسکین و بینوا را بدهد، کافی نیست و مثلا کفاره خود را نپرداخته است، مگر بداند که مسکین آن پول را برای خوراک استفاده می کند.