کسی که در هر چیزی، غنی و بی نیاز است، یا احساس بی نیاز می کند، در همان چیز، قانون مند نیست و احتیاطی هم ندارد و و بی پروا عمل می کند؛ چون باکی از چیزی یا کسی ندارد. احساس غرور دارد و فرمانبر و بله گو هم نیست.
اما وقتی در چیزی خود را فقیر و نیازمند می بیند، رفتاری در پیش می گیرد که بیانگر نیاز و فقر اوست. قانون مند و محتاط است و فرمانبر و مطیع می شود.
از نظر قرآن، کسانی که اهل عصیان علیه خدا و طغیان در زندگی هستند، کسانی هستند که گرفتار غنا و یا احساس غنا هستند. خداوند می فرماید: إِنَّ اْلإِنْسانَ لَیَطْغَی أَنْ رَآهُ اسْتَغْنَی؛ به راستی که انسان هر آینه طغیان می کند این که ببیند که مستغنی است.(علق، آیات 6 و 7)
واژه « اسْتَغْنَی » می تواند به معنای غنی شدن باشد؛ یعنی پیش از آن در زمینه ای فقیر بوده و اینک در آن چیز غنی و بی نیاز شده است؛ یا این که مراد این باشد که طلب غنا می کند و یا با توجه به واژه « رَآهُ » مراد این باشد که احساس غنا به او دست داده باشد.
به نظر می رسد که مراد و منظور همین حالت اخیر است؛ زیرا اصولا این امور ریشه روان شناسی دارد و حالات و رفتار آدمی متاثر از ریشه های روان شناسی است. کسی که از نظر روان شناسی، احساس می کند غنی است حتی اگر غنی نباشد، رفتاری را دارد که بیانگر و بازتاب غنای اوست. همان طوری که اعتماد به نفس کاذب شخص را به اموری تحریک می کند، احساس غنا نیز این گونه است.
از نظر قرآن ، انسان موجودی فقیر است و این فقر مقوم ذات اوست.(فاطر، آیه 15) اما بسیاری از مردم این فقر خود را نمی بینند. وقتی کودکی به جوانی می رسد و از نظر توانایی و دانایی به قدرت و علمی می رسد، احساسی به وی دست می دهد که احساس غنای از والدین می کند و این گونه است که والدین را بنده نیست و حرف شنوی ندارد. جوامع و دولت ها نیز این گونه است.
خداوند در آیه 11 سوره مزمل می فرماید: وَ ذَرْنی وَ الْمُکَذِّبینَ أُولِی النَّعْمَةِ؛ مرا با مکذبین صاحبان نعمت تنها بگذار! از نظر قرآن صاحبان نعمت گرفتار تکذیب حق می شوند و خدا را بنده نیستند؛ زیرا دارندگی یا احساس دارندگی موجب می شود که خود را گم کنند و حقیقت فقری خود را نبینند. این گونه است که به جای دیدن فقر هویتی خود، احساس کاذب استغنا و غنا در ایشان پدیدار می شود و به جای تصدیق اسلام و شریعت به تکذیب وحی و اسلامی می پردازند و به جای اطاعت به طغیان رو می آورند. این بیماری را باید با تاکید و تذکر فقر هویتی درمان کرد و اجازه نداد تا انسان گمان کنند با دارایی دروغین به غنا و استغنا رسیده است؛ بلکه غنای او به اتصال به غنای الهی حاصل شده است. به سخن دیگر، هر چه دارید از خدا دارید: وَ ما بِکُمْ مِنْ نِعْمَةٍ فَمِنَ اللَّهِ؛ و هر آن از نعمت دارید پس از خدا است.(نحل، آیه 53) این گونه است که شخص هم بنده خواهد بود و هم مطیع و هم اهل احتیاط و تقوای الهی. پس هرگز در برابر خدا احساس غنا و استغنا نکنیم و داشته های خود را فضل الهی بدانیم و مانند قارون و فرعون نگوییم: انّما اوتیته علی علم عندی؛ جز این نیست که هر چه دارم از علم من است.(قصص، آیه 77؛ زمر، آیه 49)