بر اساس آموزه های قرآنی، به معنای «توفی انفس» و گرفتن تمام و کمال روان آدمی است.(زمر، آیه 42) پس مرگ فوت و نابودی نیست، بلکه وفات و گرفتن از سوی خداوند و فرشتگان مامور به توفی است؛ انسان با مرگ از دنیا به عالم برزخ و سپس قیامت می رود.(مومنون، آیه 100) پس گویی شخص با چشیدن مرگ (آل عمران، آیه 183) از خانه به خانه ای دیگر منتقل می شود: تنتقلون من دار الی دار.

از نظر قرآن، انسان ها پرده ای بر قلب خویش می کشند که نمی توانند حقایق هستی را ببیند حتی اگر از حقایق جهان مادی و محسوس باشد؛ چه رسد که از حقایق جهان غیر مادی و نیمه مادی چون برزخ آگاه شوند؛ زیرا جهان های دیگر با چشم دل دیده می شود نه با چشم سر. وقتی قلب زنگار گرفته و یا پرده بر آن باشد، جهان های دیگر برای او جهان شهادت نیست، بلکه جهان غیب می شود. اما این پرده برای همگان هنگام احتضار و سکرات مرگ کنار می رود.(ق، آیات 18 تا 20) و انسان با حقایق هستی از جمله عوالم غیب آشنا می شود و آن را رویت می کند و با چشم دل و قلب در می یابد.

پس از مرگ این آگاهی بیش تر و بیش تر خواهد شد. از این رو، علمی که مردگان دارند، علم شهودی نسبت به همه عوالم است. آنان حتی از زندگان نسبت به دنیا و عالم شهادت و محسوس مادی دنیا نیز آگاه تر هستند. در روایت است: هنگامی که مسلمانان در جنگ بدر، بر مشرکان پیروز شدند و جمعی از بزرگان قریش به هلاکت رسیدند، پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) دستور داد جنازه دشمنان را در میان چاه بدر انداختند، سپس پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بر دهانه چاه ایستاد و به کشته شدگان خطاب کرد و فرمود: و شما همسایگان و معاصران بدی برای رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) بودند، او را از خانه اش مکه، بیرون نمودند.سپس همه با هم اجتماع نموده و به جنگ با او پرداختند، اکنون آنچه را که به من وعده داده است. دیدم که حق است. عمر بن خطاب گفت: ای رسول خدا! سخن با پیکرهائی که روح از آنها جدا شده، چه فایده ای دارد؟ رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: ای پسر خطاب! ساکت باش، سوگند به خدا که تو از آنها شنواتر نیستی، و بین آنها و فرشتگان که با گرزهای آهنین آنها را بگیرند هیچ فاصله ای نیست مگر آنکه من صورت خود را این گونه از آنها برگردانم.(بحارالانوار، ج 6، ص 254.)

و در بعضی از روایات آمده: رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) کنار دهانه چاه بدر، سران مشترک را کشته بودند، یک یک نام برد، و فرمود: من آنچه را خداوند به من وعده داده بود دیدیم و به حق یافتم، آیا شما هم به آنچه وعده داده شده بودید به حق نیافتید؟ یکی از حاضران گفت : ای رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) آیا با مردگان سخن می گوئی؟ پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: سوگند به کسی که جانم در دست او است، آنها سخن مرا بهتر از شما می شنوند، ولی قدرت بر جواب دادن را ندارند.(احیاء العلوم، غزالی، ج 4، ص 423، کنزالعمال، هندی، ج 10، ص 377)

اما امامان معصوم(ع) که در دنیا و آخرت نه تنها اعمال ما را می بینند، بلکه به نیات باطنی ما آگاه هستند و بر اساس آن در قیامت شهادت می دهند که عملی را به اخلاص انجام داده ایم یا با شرک و ریا و مانند آن ها. خداوند می فرماید: وَقُلِ اعْمَلُوا فَسَیَرَى اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ وَسَتُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ فَیُنَبِّئُکُمْ بِمَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ؛ و بگو هر کارى مى‏ خواهید بکنید که به تحقیق  خدا و پیامبر او و مؤمنان (یعنی همان امامان معصوم) در کردار شما می نگرند؛ و به تحقیق به سوى داناى نهان و آشکار بازگردانیده مى ‏شوید. پس ما را به آنچه انجام مى‏ دادید، آگاه خواهد کرد. (توبه 105؛ روایات تفسیری)

آنان در جهان دیگر نیز نه تنها اعمال ما را می بییند و سخن ما را می شنوند بلکه توانایی پاسخ گفتن را دارند هر چند که کسانی که دل مرده و دل زنگار گرفته اند نمی شنوند. در زیارت نامه امام رضا(ع) آمده است: إِنَّکَ تَسْمَعُ کَلَامِی وَ تَرُدُّ سَلَامِی‌؛ به راستی سخنم را می شنوی و سلام را پاسخ می دهی.(بحار الأنوار-ط موسسه الوفاء، العلامه المجلسی، ج‌100، ص295.)