روز عید می گویید: عید مبارک یا عیدتان مبارک باد ، یا وقتی معامله ای صورت می گیرد می گویید: خدا برکت بدهد و به تعبیر قدیمی ها: خداوند برکت دهاد! ؛ یا وقتی عروسی می شود می گویید: بادا بادا مبارکبادا!
معنا و مفهوم این کلمه برکت و مبارک چیست؟
از نظر معنایی یعنی معنای لغوی، واژه برکت در زبان عربی در اصل به معنای بقا و ماندگاری مفید و متناسب چیزی است. از این روست به جایی که آب جمع می شود و استخر طبیعی را می سازد حالا این به سبب گودی منطقه باشد یا یک سد طبیعی که از آن به سَل یا به تعبیر قدیمی تر : اُسَل همانند اُشکم را شکل می داده و سپس به عربی رفته و واژه سد و حتی صدّ ساخته شده ، به چنین جایی برکه می گویند و با تعبیر برکه آب از دیگر موارد ماندگاری جدا می شود؛ برکه به سبب آن که آب را برای مدت طولانی برای بهره برداری آسان و مفید و متناسب آب فراهم می آورد، برکت گفته می شود. هم چنین در آیات قرآنی به هر چیزی از جمله زمین که همه چیز مورد نیاز بشر را به آسانی و سازنده فراهم می آورد ، سرزمین مبارک گویند.
این معنای لغوی برکت است؛ اما در اصطلاح برکت به معنای بقا و ماندگاری مفید و خیری است که به چیزی به سبب بقا و ماندگاری خداوند داده می شود؛ زیرا هر چیزی که متصل به خداوند شود و با او پیوند بخورد از ماندگاری مفید و سازنده برخوردار می شود.
از همین روست که لغویان و مفسران و قرآن شناسان برکت را به معنای برکت به معناى ثبوت و پایدارى خیر الهى در چیزى(مفردات، ص 119) و رشد و افزایش است.(لسان العرب، ج 1، ص 386) مفسّران برکت را به معناى خیر نافع[(. تفسیر التحریروالتنویر، ج22-24، جزء24، ص244.) و امرى غیر محسوس و اعمّ از مادّى و معنوى مىدانند و بین آن و نظام جارى اسباب و مسببات منافاتى نمىبینند، چنانکه معتقدند برکت، امرى نسبى است و در هر چیزى به حسب هدفى است که در آن نهفته است.(المیزان، ج7، ص280-282.)
اما چگونه بدانیم در زندگی یا مال و امور دیگر از برکت برخورداریم؟ در پاسخ باید گفته شود: وقتی یک ابزار برقی مانند یخچال، موبایل، رایانه و تلویزیون می خرید، به ظاهر این امر مفیدش پنج یا ده سال است، اما این ابزارها بیش از عمر مفید خود عمر می کند و بدون آن که خم به ابرو بیاورد و به تعمیرگاه برود کار می کند و هیچ هزینه ای تحمیل نمی کند، این نشانه برکت در آن است؛ هم چنین اگر یک غذایی را درست می کنید که برای پنج نفر است ولی ده نفر می خورند و سیر می شوند این نیز نشانه ای از برکت است. پیامبر(ص) یک آب گوشتی را به یک لشکر داد و همه خوردند و سیر شدند و باز بخشی ماند که این خودش نیز نشانه ای از برکت در آن غذا بود.
به هر حال، اگر می خواهید بدانید آیا عیدتان مبارک است یا نه؟ باید ببنید که اگر عید به معنایی روزی است که در آن گناهی نمی شود یا روزی است که همه سعادت و خوشبختی را در آن احساس می کنید، حال اگر این احساس تا عید سال دیگر ادامه یافت، بدانید که عیدتان مبارک بوده است؛ زیرا هر روزتان عید شده و نوروزتان تا نوروز سال دیگر پیروز بوده و غم و اندوهی بر آن مسلط نشده است تا این گونه به سبب آن غم و یا احساس اندوه، پیروزی عید از دست برود. پس عیدتان مبارک بادا!