خوارزمی در کتاب معروف خویش به نام مناقب امیر المومنین (ع) به اسنادی معتبر از عبدالله بن عمر نقل می کند که : از پیامبراکرم (ص) پرسیده شد که در شب معراج به چه زبانی خداوند با تو سخن گفت؟

پیامبر(ص) در پاسخ فرمود: خداوند به زبان علی با من سخن گفت و مرا مخاطب خویش قرار داد. پس این مطلب به من الهام شد که بپرسم: پروردگارا! تو مرا مخاطب قرار دادی و یا این که علی با من سخن گفت؟

خداوند فرمود: ای محمد! (احمد! ) من چیزی همانند چیزهای دیگر نیستم و با مردمان قیاس نمی شوم و با شهبات وصف نمی شوم. تو را از نور خویش آفریدم و علی را از نور تو آفریدم. پس بر رازها و نهان های دلت اطلاع یافتم و در آن کسی را که محبوب تر از علی بن ابی طالب باشد نیافتم. پس به زبان او با تو سخن گفتم تا دلت مطمئن گردد و آرامش یابد.(المناقب للخوارزمی ص 36)

همین حدیث با کمی اختلاف جزیی در کتب شیعی از امام زین العابدین (ع) از جدش امیر مومنان (ع) روایت شده است که متن عربی آن این گونه آغاز می شود: عن ابیه امیرالمومنین علی بن ابی طالب علهیم السلام قال : سمعت رسول الله (ص) یقول : و قد سئل بای لغة خاطبک ربک لیلة المعراج ؟ قال : خاطبنی بلسان علی (ع) فالهمنی ان قلت : یا رب خاطبتنی ام علی ؟

فقال : یا احمد ! انا شی لیس کالاشیاء ، لا اقاس بالناس، و لا اوصف بالشبهات ، خلقتک من نوری و خلقت علیا من نورک، فاطلعت علی سرائر قلبک فلم اجد فی قلبک احب من علی بن ابی طالب فخاطبتک بلسانه کیما یطمئن قلبک.

این روایت به خوبی گویای آن است که خداوند درهنگام تجلی کلامی بر حضرت پیامبر گرامی(ص) به زبان علی (ع) تجلی کرده است؛ ویژه آن که دراین حدیث به روشنی بیان شده که نور علی (ع) برگرفته از نور خاص محمدی(ص) است که آن نیز از نور خداوندی برگرفته شده است.

دلیل این تجلی را می بایست در اموری چند جست که یکی از مهم ترین آن ها وحدت نفسانی امیر مومنان (ع) با پیامبر (ص) است که افزون بر این حدیث در آیه مباهله یعنی آیه 61 سوره آل عمران به صراحت از سوی خداوند بیان و مورد تاکید و تایید قرار گرفته است.

دیگر آن که خداوند هنگامی که حضرت پیامبر(ص) می نگرد می یابد که کسی جز امیرمومنان(ع) در نزد ایشان محبوب تر نیست؛ از این روست که می کوشد برای اطمینان قلب و آرامش خاطر آن حضرت به زبان علی (ع) با وی سخن بگوید.