واژه روح در قرآن دارای مصادیقی است که شامل موارد زیر است:

1. روح الهی: خدا در قرآن می فرماید: نَفَخْتُ فِیهِ مِن رُّوحِی؛ از روح خویش در او دمیدم.(حجر، آیه 29؛ ص، آیه 72) درد جایی دیگر می فرماید: ثُمَّ سَوَّاهُ وَنَفَخَ فِیهِ مِنْ رُوحِهِ؛ وقتی بدن را تسویه کرد در آن از روحش دمید.(سجده، آیه 9) همین روح دمیده شده در کالبد انسان را «نفس» می گوید.(شمس، آیه 7) در جایی دیگر نیز از روح الله به این گونه سخن به میان آمده است: وَلَا تَیْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ؛ از روح الله مایوس نشوید.(یوسف، آیه 87) البته همین روح الهی در عیسی بن مریم نیز دمیده شده است.(انبیاء، آیه 91؛ تحریم، آیه 12
2. موجود مجرد : خدا به موجودی مجرد که شاید از جنس فرشتگان باشد، روح می گوید؛ زیرا روح را جدا از فرشتگان مطرح کرده این احتمال داده می شود که غیر از فرشتگان باشد: تَنَزَّلُ الْمَلاَئِکَةُ وَالرُّوحُ؛ فرشتگان و روح تنزل می یابند.(قدر، آیه 4؛ سباء، آیه 38؛ نحل، آیه 2)
3. وحی: خدا به وحی روح اطلاق کرده و فرموده است: یُلْقِی الرُّوحَ مِنْ أَمْرِهِ عَلَی مَن یَشَاءُ؛ روح که از امر الهی است بر هر کسی خواهد القاء می کند.(غافر، آیه 15؛ شوری، آیه 52؛ نحل، آیه 2)
4. روح ایمان: هم چنین در قرآن از روح ایمان که تایید کننده ایمان است، سخن به میان آمده است: کَتَبَ فِی قُلُوبِهِمُ الْإِیمَانَ وَأَیَّدَهُم بِروحٍ مِنْهُ؛ خدا در قلوب آنان ایمان را نگاشت و به روحی از خود تایید کرد.(مجادله، آیه 22)
5. روح القدس: روح القدس ممکن است همه «الروح» باشد؛ و ممکن است، جبرئیل باشد که به عنوان روح القدس مطرح شده که دراین صورت از فرشتگان است. البته احتمال دوم قوی تر است: قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّکَ بِالْحَقِّ لِیُثَبِّتَ الَّذِینَ آمَنُوا وَهُدًى وَبُشْرَى لِلْمُسْلِمِینَ؛ بگو که روح القدس از سوی پروردگارت قرآن را تنزیل کرده تا به تثبیت کسانی اقدام کند که ایمان آورده اند و هدایت و بشارت برای مسلمانان باشد.(نحل، آیه 102) هم چنین خدا می فرماید: فَأَرْسَلْنَا إِلَیْهَا رُوحَنَا فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَرًا سَوِیًّا ؛ ما روح خودمان را به سوی مریم فرستادیم پس برای او در عالم تمثل به بشر مستوی دیدار کرد.(مریم، آیه 17) همین روح القدس است که به تایید حضرت عیسی بن مریم (ع) پرداخت: وَأَیَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ.(بقره، آیات 87 و 253؛ مائده، آیه 110) در جایی دیگر از آن به عنوان روح الهی سخن گفته و فرموده است: وَکَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَى مَرْیَمَ وَرُوحٌ مِنْهُ؛ عیسی بن مریم کلمه الهی است که به سوی مریم القا شده و روحی از خدا است.(نساء، آیه 171) از همین روح القدس به عنوان الروح الامین نیز یاد شده است.(شعراء، آیه 193)
6. روح بهشتی مقربان الهی: از مصادیق روح، برخی از اهل بهشت هستند که خود آنان «روح» بلکه «ریحان» دانسته شده اند: فَرَوْحٌ وَرَیْحَانٌ وَجَنَّتُ نَعِیمٍ؛ یعنی مقربان خودشان روح و ریحان یعنی روح آفرین و بهشت نعیم هستند.(واقعه، آیه 89)

با این همه باید گفت آن چه مشترک در همه این مصادیق است، این که «روح» از مصادیق خلق نیست، بلکه از مصادیق «امر» است؛ یعنی آفریده های الهی به دو بخش اصلی تقسیم می شود که شامل «امر و خلق» است؛ خدا می فرماید: أَلَا لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ(اعراف، آیه 54) از همین روست که در یک کلمه همه آنها را خدا به عنوان امر یاد کرده و در پاسخ پرسش چیستی روح فرموده است: وَیَسْأَلُونَکَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّی؛ از تو درباره روح می پرسند. بگو: روح از امر پروردگارم است.(اسراء، آیه 85)