یکی از واجبات اسلامی، نماز است که می توان آن را ستون دین دانست که اقامه و برپا داشتن آن موجب می شود که دین در شخص و جامعه به عنوان یک حقیقت و واقعیت اجتماعی شناخته و دانسته شود. از همین روست که گفته شد: «إنّ الصلاة عمود الدین».

به سخن دیگر، نفس انسان و نفس جامعه به چیزهایی نیازمند است؛ همان طوری که قوام یک جامعه به اموری چون فرهنگ دینی و نمادهای آن چون کعبه(مائده، آیه 97) و اقتصاد سالم(نساء، آیه 5) به عنوان مایه قوام بخش و ستون جامعه است، هم چنین دین نیز نیازمند عناصری است که به عنوان قوام دین و ستون آن مطرح است. از نظر قرآن، نماز از ستون های دین است. از همین روست که پیامبر(ص) مرز ایمان و کفر و فرق مومن و کافر را در همین اقامه نماز دانسته و فرموده است: بینَ الإیمانِ و الکُفرِ تَرکُ الصَّلاةِ.(کنز العمّال ، هندی، حدیث شماره 18869 )

از نظر قرآن، نماز می بایست اقامه شود؛ زیرا ستون اقامه می شود. اقامه آن برگزاری نماز به ویژه به جماعت است که آثار آن می بایست در رفتار اجتماعی مومنان خودنمایی کند که از جمله آنها انفاقات به سائلان و نیازمند، صدقات، محافظت از فروج و حفظ عفت و حیا، مراعات عهد و پیمان، قیام به اموری که گواه بر حقانیت و دیگر کارهای درست و راست است، همانند اقامه عدالت قسطی در سطح «قوامین بالقسط شهداء لله» و محافظت بر نماز و مانند آن ها است.(ذاریات، آیات 19 تا 35؛ نساء، 135؛ مائده، آیه 8)

از نظر قرآن، محافظت بر صلات و نماز به این است که در زمان خودش یعنی در زمان های پنج گانه اقامه شود. یکی از زمان های اقامه نمازهای پنج گانه ، دلوک الشمس است: أَقِمِ الصَّلَاةَ لِدُلُوکِ الشَّمْسِ إِلَى غَسَقِ اللَّیْلِ وَقُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ کَانَ مَشْهُودًا ؛ نماز را از زوال آفتاب تا نهایت تاریکى شب اقامه و برپادار و نیز نماز صبح را زیرا نماز صبح همواره مقرون با حضور فرشتگان است. (اسراء، آیه 78)

واژه دلوک از دَلْک است به معنای مالیدن است. بر پایه روایات از معصومان(ع) دلوک الشمس همان زوال الشمس یعنی هنگام ظهر است که در آن زمان به سبب شدت نور خورشید، انسان نمی تواند بداند خیره شود و هنگامی که برای فهم زوال خورشید به آن نظر می کند، ناچار است با دست، چشم خویش را بمالد تا از تاثیر نور شدید بکاهد. البته برخی آن را هنگام غروب خورشید و مغرب دانسته اند؛ زیرا شخص هنگام تاریکی باید چشمان خویش را بمالد تا چیزی را درست ببیند.

بر اساس روایات و آیات می توان گفت که نماز ظهر ، از نظر طمانی اولین نماز در میان نمازهای پنج گانه، و از نظر فضلیت نماز وسطی است. از رسول خدا(ص) نقل شده که فرموده است: «إذا زالت الشمس فتحت أبواب السّماءِ وأبواب الجنان واسْتُجیب الدعاء فطوبی لمنْ رفع له عند ذلک عمل صالح؛ هنگام ظهر درهای رحمت باز است، درهای بهشت باز است و دعاها هم مستجاب می‌شود. خوشا به حال کسی که هنگام زوال، عمل صالحی از او به آسمان معنا رفعت یابد.(من لایحضره الفقیه، ج 1، ص 209، ح 633)