حضرت موسی(ع) در هنگام دیدار نخست با خداوند از کارکردهای عصای خویش این گونه سخن می گوید: قَالَ هِیَ عَصَایَ أَتَوَکَّأُ عَلَیْهَا وَأَهُشُّ بِهَا عَلَى غَنَمِی وَلِیَ فِیهَا مَآرِبُ أُخْرَى؛ گفت: «این عصاى من است، بر آن تکیه مى‏دهم و با آن براى گوسفندانم برگ مى‏تکانم، و کارهاى دیگرى هم براى من از آن برمى‏آید.»(طه، آیه 18)

خداوند برای این عصا کارکردهای دیگری در نظر گرفت که در آیات بیان شده است. برخی از این کارکردهای عصای موسوی عبارتند از:

1. مار جنبان و خیزان: فَأَلْقَاهَا فَإِذَا هِیَ حَیَّةٌ تَسْعَى؛ پس آن را انداخت و ناگاه مارى شد که به سرعت مى‏خزید.(طه، آیه 20) و نیز می فرماید: أَلْقِ عَصَاکَ فَلَمَّا رَآهَا تَهْتَزُّ کَأَنَّهَا جَانٌّ وَلَّى مُدْبِرًا؛ عصایت را بیافکن. پس چون آن را همچون مارى دید سبک خیز و شتابان که مى‏جنبد، پشت گردانید و به عقب بازنگشت.(نمل، آیه 10؛ قصص، آیه 31)اژدها: فَأَلْقَى عَصَاهُ فَإِذَا هِیَ ثُعْبَانٌ مُّبِینٌ؛ پس [موسى‏] عصایش را افکند و بناگاه اژدهایى آشکار شد.(اعراف، آیه 107؛ شعراء، آیه 32)

2. خورنده افک و صنایع ساحری: وَأَوْحَیْنَا إِلَى مُوسَى أَنْ أَلْقِ عَصَاکَ فَإِذَا هِیَ تَلْقَفُ مَا یَأْفِکُونَ؛ و به موسى وحى کردیم که: «عصایت را بیانداز» پس ناگهان آنچه را به دروغ ساخته بودند فرو بلعید.(اعراف، آیه 117؛ شعراء، آیه 45) خداوند می فرماید: وَأَلْقِ مَا فِی یَمِینِکَ تَلْقَفْ مَا صَنَعُوا ؛ و آنچه در دست راست دارى بینداز، تا هر چه را ساخته‏اند ببلعد.(طه، آیه 69)

3. خشک کردن دریا: وَلَقَدْ أَوْحَیْنَا إِلَى مُوسَى أَنْ أَسْرِ بِعِبَادِی فَاضْرِبْ لَهُمْ طَرِیقًا فِی الْبَحْرِ یَبَسًا لَّا تَخَافُ دَرَکًا وَلَا تَخْشَى؛ و هر آینه به موسى وحى کردیم که بندگان مرا شبانگاه ببر، پس براى آنان راهى خشک در دریا فرا گیر- با زدن عصا به آب دریا و خشک شدن آن- که نه از دست‏یافتن [فرعونیان‏] بترسى و نه [از غرق‏گشتن‏] بیم دارى.(طه، آیه 77)

4. فلق و شکافتن دریا: فَأَوْحَیْنَا إِلَى مُوسَى أَنِ اضْرِب بِّعَصَاکَ الْبَحْرَ فَانفَلَقَ فَکَانَ کُلُّ فِرْقٍ کَالطَّوْدِ الْعَظِیمِ؛ پس به موسى وحى کردیم که عصاى خود را بر دریا بزن پس [دریا] بشکافت و هر پاره‏اى چون کوهى بزرگ گشت.(شعراء، آیه 63)

5. انفجار و روان شدن چشمه از سنگ: وَإِذِ اسْتَسْقَى مُوسَى لِقَوْمِهِ فَقُلْنَا اضْرِب بِّعَصَاکَ الْحَجَرَ فَانفَجَرَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَةَ عَیْناً ؛ و هنگامى که موسى براى قوم خود در پى آب برآمد، گفتیم: «با عصایت بر آن تخته‏سنگ بزن.» پس دوازده چشمه از آن شکافت آن، جوشیدن گرفت(بقره، آیه 60) و نیز می فرماید: أَنِ اضْرِب بِّعَصَاکَ الْحَجَرَ فَانبَجَسَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَةَ عَیْنًا ؛ وحى کردیم که با عصایت بر آن تخته سنگ بزن. پس، از آن، دوازده چشمه جوشید و روان شد.(اعراف، آیه 160)