از نظر قرآن، انسان به طور فطری گرایش به محبوب دارد؛ یعنی اموری را دوست می دارد و آن را می خواهد.

این امور ممکن است که محبوب حقی باشد یا باطل و ناحقی؛ زیرا محبوب می بایست ارزش آن را داشته باشد که انسان بدان علاقه مند شود و بدان گرایش یابد و آن را بخواهد.

از نظر قرآن، انسان به دلایلی محبوب هایی را انتخاب می کند که شامل موارد زیر می شود:

1.      خدا: از نظر قرآن، مومنان نه تنها خدا را محبوب خود قرار می دهند، بلکه به شدت آن را دوست می دارند: وَالَّذِینَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ ؛ و کسانی که ایمان آورده اند،شدیدترین محبت را به خدا دارند.(بقره، آیه 165) البته این محبت مومنان به خدا، محبتی دو سویه است که آغازگر این محبت نیز خود خدا است؛ از این روست که خدا می فرماید: یُحِبُّهُمْ وَیُحِبُّونَهُ؛ خدا آنان را دوست می دارد و آنان نیز خدا را دوست می دارند. (مائده، آیه 54) حضرت ابراهیم(ع) در تعلیل محبوب بودن خدا می فرماید:قَالَ لَا أُحِبُّ الْآفِلِینَ؛ گفت: من خدای افول کننده را دوست نمی دارم.(انعام، آیه 76) پس چون خدا هماره هست و هیچ گونه افول و زوالی برایش نیست، محبوب قرار گرفته است.

2.       انسان : برخی انسان ها را محبوب خویش قرار می دهند؛ هدف آنان نیز بیش تر از آن که عاطفی باشد، شهوانی است؛ مانند محبت شدید مردان به زنان برای اهداف جنسی.(آل عمران، آیه 14)

3.      حیوان: برخی از انسان ها محبوب خویش را حیواناتی چون اسب و چارپایانی چون شتر، گاو،گوسفند و بز قرار می دهند.(همان) از همین روست که به دامداری گرایش دارند؛

4.       گیاه: برخی نیز محبوب خویش را گیاهان و نباتات قرار می دهند و به کشاورزی و باغداری گرایش و علاقه دارند.(همان)

5.      جماد: برخی نیز به جماداتی به ویژه زر و سیم و سنگ های گرانبها گرایش و علاقه داشته و آن را محبوب خود قرار می دهند.(همان)

البته ممکن است که کسی به این چهار تا اخیر همزمان گرایش داشته باشد؛ زیرا جمع میان این چهارگانه شدنی است؛ اما جمع میان چهار گانه اخیر با اولی شدنی نیست؛ زیرا انسان دو قلب ندارد تا دو دسته متضاد را محبوب خویش قرار دهد؛ چنانکه خدا می فرماید: مَا جَعَلَ اللَّهُ لِرَجُلٍ مِنْ قَلْبَیْنِ فِی جَوْفِهِ؛ خدا برای هیچ مردی دو قلب در درونش نگذاشته است.(احزاب، آیه 4)

از نظر قرآن، محبوب های چهارگانه اخیر، جز شهوات انسانی است(آل عمران، آیه 14) که برای انسان تزیین و زینت داده شده و موجب گرایش انسان به آنها در سطح محبوب می شود؛ اما اگر انسان به حقیقت اینها پی می برد، بی گمان به جای آن که این امور را محبوب خویش قرار دهد، خدا را محبوب خود قرار می داد.

البته بسیاری از مردم اموری را در سطح خدا بالا می برند و آن ها را در جایگاه خدا قرارداده و به همان میزانی که خدا را محبوب می دارند، آن امور را نیز محبوب خویش قرار می دهند، خدا می فرماید:وَمِنَ النَّاسِ مَنْ یَتَّخِذُ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْدَادًا یُحِبُّونَهُمْ کَحُبِّ اللَّهِ؛ از میان مردمان کسانی هستند که غیر خدا را همسان خدا گرفته و آنها را همانند خدا دوست می دارند و محبت آنان به این امور همسان محبت خدا است.(بقره، آیه 165)