سفارش تبلیغ
صبا ویژن
از یکدیگر مَبُرید و به یکدیگر پشت مکنید و با یکدیگر دشمنی و کینه مَوَرزید و برادر هم باشید . [رسول خدا صلی الله علیه و آله]
لوگوی وبلاگ
 

آمار و اطلاعات

بازدید امروز :152
بازدید دیروز :366
کل بازدید :2031633
تعداد کل یاداشته ها : 1984
103/1/10
10:22 ص
مشخصات مدیروبلاگ
 
خلیل منصوری[174]
http://www.samamos.com/?page_id=2

خبر مایه
پیوند دوستان
 
فصل انتظار اهالی بصیرت هزار دستان سرباز ولایت رایحه ی انتظار اقلیم شناسی دربرنامه ریزی محیطی .:: مرکز بهترین ها ::. نگارستان خیال جریان شناسی سیاسی - محمد علی لیالی نگاهی نو به مشاوره پلاک آسمانی،دل نوشته شهدا،اهل بیت ،و ... حمایت مردمی دکتر احمدی نژاد آقاشیر کلّنا عبّاسُکِ یا زَینب صراط مستقیم هم رنگــــ ِ خـــیـــآل جبهه مقاومت وبیداری اسلامی کالبد شکافی جون مرغ تا ذهن آدمیزاد ! تکنولوژی کامپیوتر وبلاگ منتظران سارا احمدی بوی سیب BOUYE SIB رمز موفقیت محقق دانشگاه سرزمین رویا وبلاگ تخصصی فیزیک پاک دیده آدمک ها ✘ Heart Blaugrana به نام وجود باوجودی ... سرباز حریم ولایت دهکده کوچک ما از قرآن بپرس کنیز مادر هرچه می خواهد دل تنگت بگو •.ღ♥ فرشتــ ـــ ـه تنهــ ــ ــایی ♥ღ.• پیامبر اعظم(ص) عطاری عطار آبدارچی ستاد پاسخگویی به مسایل دینی وبلاگ شخصی امین نورا چوبک نقد مَلَس پوست کلف دل نوشت 14 معصوم وقایع ESPERANCE55 قدرت شیطان دنیای امروز ما تا ریشه هست، جوانه باید زد... آواز یزدان خلوت تنهایی کتاب شناسی تخصصی اس ام اس عاشقانه طرحی نو برای اتحاد ایرانیان سراسر گیتی در گوشی با خدا **** نـو ر و ز***** اس ام اس سرکاری و خنده دار و طنز دنیا به روایت یوسف جاده خدا خام بدم ایلیا حرفای خودمونی من بازی بزرگان کویر مسجد و کلیسا - mosque&church دنیای ماشین ها بچه دانشجو ! پژواک سکوت گنجهای معنوی دنیای موبایل منطقه‏ ممنوعه طلبه علوم دینی مسافر رویایی انواع بازی و برنامه ی موبایل دانشجو خبر ورزشی جدید گیاهان دارویی بانوی بهشتی دو عالم سلام

در قرآن از چهار شیوه و روشی بهره برداری از برهان سخن به میان آمده است که شامل موارد زیر است:

  1. برهان محض: دلایل حق و بهره گیری از حکمتی است که مخاطب ممکن است قبول نداشته باشد و حتی پس از استدلال آن را نپذیرید. دعوت های پیامبران در وهله نخست بر حکمت و چنین برهانی است(نحل، آیه 125)؛

  2. جدل احسن: مجادله گفت و گویی دو سویه است که هدف آن دست یابی به نتیجه ای حق است. در این شیوه گوینده مطلب حقی را بیان می کند که مخاطب و شنونده آن را قبول دارد. پس دو شرط در این نوع ارایه دلیل و برهان وجود دارد: الف: حق بودن؛ ب: مقبول مخاطب بودن(همان)؛ البته برخی شرط دیگری به جدال احسن اضافه کرده و گفته اند، جدال احسن زمانی تحقق می یابد که هدف از گفت و گو، ارشاد و تبیین حق باشد، نه غلبه و چیرگی بر خصم؛ هدف از جدل ابطال باطل و احقاق حق است؛

  3. جدل باطل یا مراء: مراء، همان مجادله ای است که ممکن است مقبول طرف مقابل باشد، ولی سخن حقی نیست. این نوعی سوء استفاده از جهل مخاطب است که از نظر قرآن گناه و حرام است.

  4. مراء ظاهر: جدل به دو دسته جدل احسن و جدل باطل یعنی همان مراء باطل تقسیم می شود. به نظر می رسد که مراء ظاهر همان جدل احسن باشد؛ زیرا مراء ظاهر را مراء حق و علمی دانسته اند که در نهایت مورد قبول دیگران قرار می گیرد. بر این اساس تنها فرق جدل احسن با مراء ظاهر در این است که در جدل احسن، از همان آغاز از سخن حق مقبول در نزد خصم بهره گرفته می شود؛ در حالی که در مراء ظاهر، از سخن حقی کمک گرفته می شود که احتمال و بلکه قطع به پذیرش آن از سوی مخاطب و خصم می رود؛ یعنی اطمینان یا قطع به پذیرش استدلال و سخن حق داده می شود.

در قرآن مراء با تمام مشتقاتش بیست بار به ‌کار رفته است و در روایات اسلامی روی آن زیاد بحث شده؛ اما خود واژه «مراء» فقط یک ‌بار در قرآن وارد شده است. خدا در قرآن می فرماید: «فَلا تُمارِ فِیهِمْ إِلَّا مِراءً ظاهِراً؛ جز با آنان درباره اصحاب کهف مراء مکن مگر مراء ظاهر.(کهف، آیه 22)

از آن جایی که قرآن مراء در آیه را با قید ظاهر به کار برده برخی گفته اند مراد همان مجادله سطحی و مباحثه بدون طول و تفصیل؛ گفتگوی منطقی و مستدلّ؛ گفتگوی ساده و مختصر؛ نه عمیق و طویل ؛ مباحثه روشن و مستدلّ است. به نظر می رسد که با توجه به خود آیه می توان گفت، مراد از آن گفت و گو و جدلی است که بر اساس حقایق ظاهری و قعطی و یقینی است نه مطالبی که مبتنی بر رجم بالغیب و تیر در تاریکی انداختن باشد. پس نیازی نیست که از آنان فتوا و نظریه ای جدیدی بخواهی که مبتنی تیر در تاریکی انداختن است؛ زیرا خود به آن چه علم داری بسنده کن.

البته چنان که گفته شد ممکن است، مراد از مراء ظاهر، جدلی است که در آن غلبه و چیرگی برای گوینده با ارایه ادله حق ثابت باشد؛ هر چند که آن سخن در آغاز مقبول شنونده نباشد؛ پس در امری که احتمال می دهی غلبه ای در آن نیست، وارد نشو! اما در مراء و جدلی که احتمال غلبه و پذیرش سخن حق می رود، می توان وارد شد.

کلمة «مریة» به معنای شک در چیزی است و امتراء، ممارات و تماریبه معنای محاجّه در آن امری است که مورد شک باشد.

باید یاد آور شد که اصل کلمه «مریة» از اصطلاح «مریة الناقة» گرفته ‌شده که معنایش، به پستان ماده شتر جهت دوشیدن شیر، دست کشیدم، است.( لسان العرب، ج15، ص278؛ النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، ج4، ص322)

جرجانی می گوید: مراء در اصطلاح عبارت است از: اعتراض کردن بر سخن غیر و اظهار نقص و خلل آن در لفظ یا در معنا، به ‌قصد اهانت به آن شخص است.(کتاب التعریفات، ص100)

به عبارت جامع ‌تر: مراء با انگیزه برتری ‌جویی و خودنمایی علمی پدید می‌ آید، به این معنا که فرد در گفتگو با دیگری، بدون انگیزه دینی و فایده اخروی، به ایراد و اعتراض بر سخنان طرف مقابل می ‌پردازد تا هوش و دقت و زیرکی خویش را نشان دهد؛ خواه در مسائل علمی باشد، خواه در غیر آن؛ اعتراض به ‌حق باشد یا به باطل، و همیشه دوست دارد هر آنچه که او می ‌خواهد و می ‌گوید، صحیح باشد.از این ‌رو، مراء در شمار اعمال زشتی است که از صفات ناپسند درونی انسان سرچشمه می ‌گیرد.

اما چنان که گفته شد، خدا «مراء ظاهر» را از انواع و اقسام مراء باطل جدا کرده و مجوز ورود به چنین مراء را صادر کرده است.(کهف، آیه 22)

فرق مراء و جدل

برخی فرق میان مراء و جدل را در امور شش گانه ای دانسته اند:

1. در مراء، غرض اظهار فضل و کمال است؛ ولی در جدال، تعجیز و چیرگی برطرف مقابل؛

2. جدال در اصل به معنی پیچاندن طناب است؛ پس هدف از جدال پیچاندن طرف مقابل در مناظره است؛ اما مراء به معنی گفتگو کردن در چیزی است که در آن مریه و شک وجود دارد؛

3. مراء در مقابل حملات خصم جنبه دفاعی دارد؛ ولی جدال اعم از دفاعی و تهاجمی است؛

4. مراء نوعاً در مواردی به کار می ‌رود که انسان روی یک مسئله باطل پافشاری و استدلال می‌ کند؛ ولی در مناظره و مجادله این مفهوم الزاماً وجود ندارد؛

5. مراء، نکوهیده و مذموم است؛ زیرا معمولاً در مورد مخاصمه و نزاع درباره حقی گفته می ‌شود که ظاهر و آشکار شده؛ ولی جدال همیشه اینگونه نیست؛

6. معمولاً جدال در مسائل علمی است؛ ولی مراء اعم از آن است.

اما باید یادآور شد که مراء ظاهر می تواند مبتنی بر بیان سخن حق غیر مقبول در نزد شنونده باشد که در نهایت مقبول شنونده می شود و موجبات ظهور و غلبه بر خصم است. بر این اساس نمی توان مراء را استدلال بر پایه امر ناحق یا مشکوک دانست؛ زیرا مراء چنان که از قرآن بر می آید می تواند بر امری سامان داده شود که علمی و قطعی و حق است هر چند که در آغاز خصم و شنونده آن را نمی پذیرد ولی در نهایت پذیرای آن می شود.