از نظر قرآن کریم، عقل نظری برای انسان تنها قطع و یقین به ارمغان می‌آورد، ولی این علم ذهنی که عقد ذهنی است، هرگز به معنای عقیده قلبی نیست.
پس هرگز دانایی به معنای دارایی و ایمان نیست. از این رو با این که فرعون دارای بصیرت و دانایی نسبت به خدا و رسالت بود، اهل ایمان نبود و خداوند در آیه 14 سوره نمل می فرماید برخی یقین دارند، ولی ایمان ندارند و به انکار دانش قطعی خود می پردازند.
از نظر قرآن کریم ایمان بازتاب عقل نظر و عقل عمل است. دانایی با عقل عملی یعنی عزم ارادی از عقد به عقیده تبدیل می‌شود و این عقیده است که آدمی را نجات می‌دهد. از این رو انسان با عقل عملی می تواند خود را نجات دهد؛ زیرا کسی که تنها عقل نظر داشته باشد، همانند کسی است که عقرب و نیش زهرآگین آن را می بیند، ولی ناتوان از عمل دستی چون کشتن عقرب یا عمل پایی چون فرار است؛ اما وقتی شخص عقل عملی نیز داشته باشد، می تواند عملی نیز داشته باشد و خودش را نجات دهد.
همین عقل عمل است که در روایت این گونه تعریف شده است: ما عبد به الرحمن و اکتسب الجنان؛ بدان خدای رحمان عبادت می‌شود و بهشت بدان به دست می‌آید.
.GIF)
